2012: η Χρονιά που καθιερώθηκε το Twitter

Το 2012 έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ειδικούς της επικοινωνίας ως η «Χρονιά του Twitter», κυρίως με αφορμή την εκτεταμένη χρήση του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ η οποία το καθιέρωσε ως ένα από τα κυρίαρχα κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στα παλιά και νέα ΜΜΕ.

Τη «σφραγίδα» για την καθιέρωση της δημοφιλούς πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης την έβαλε αυτοπροσώπως ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της κάλπης όταν έγραψε το περίφημο μήνυμα «τέσσερα ακόμη χρόνια».

Ηταν η πρώτη φορά που ένας πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωνε ο ίδιος, άμεσα, σε εκατομμύρια πολίτες την εκλογή, χωρίς να ακολουθηθούν επίσημα πρωτόκολλα δηλώσεων από το γραφείο του ή από κάποιον εκπρόσωπό του.

Η αλήθεια είναι ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν ουσιαστικά καθιερωθεί ως κυρίαρχα από την εποχή της «Αραβικής Ανοιξης» που στην ουσία ήταν το πρώτο ιστορικό γεγονός που μεταδόθηκε από και προς τους ίδιους τους χρήστες παγκοσμίως. Πολλοί μάλιστα είναι εκείνοι που λέμε ότι η λεγόμενη δημοσιογραφία των πολιτών «ωρίμασε και ανδρώθηκε» στην πλατεία Ταχρίρ, στις πλατείες της Τυνησίας, στους δρόμους της Βεγγάζης.

Πιο πρόσφατα εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου έγιναν μάρτυρες ενός ακόμη φαινομένου, αυτού της προαναγγελίας της επίθεσης των ισραηλινών στη Λωρίδα της Γάζας μέσω του λογαριασμού twitter του ισραηλινού στρατού και αλλά και της παράλληλης με τους βομβαρδισμούς «μάχης» που διεξήχθη ανάμεσα σε παλαιστίνιους και ισραηλινούς από το ίδιο μέσο.

Τα γεγονότα αυτά  είναι αντίστοιχα εκείνων που καθιέρωσαν τους παλιούς κυρίαρχους του παιχνιδιού: το ραδιόφωνο, στα τέλη της δεκαετίας του ’30 και την τηλεόραση στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Στην πρώτη περίπτωση ήταν η ύφεση και ο Παγκόσμιος πόλεμος και στη δεύτερη η live κάλυψη της δολοφονίας του Τζον Φ. Κένεντι.

Ισως μία από τις πιο συμβολικές εικόνες της δύναμης των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης που θα παραμείνει ιστορική είναι αυτή που απεικονίζει τον Πάπα της Ρώμης να στέλνει τα πρώτα του μηνύματα μέσω ενός iPad από το Βατικανό.

Πέρα όμως από τα γεγονότα που πλέον μεταδίδονται με αστραπιαία ταχύτητα από υπολογιστή σε υπολογιστή κι από κινητό σε κινητό, με όλα τα προβλήματα που αυτό θέτει τόσο στην αξιοπιστία όσο και στον έλεγχο της πληροφορίας από κοινό και δημοσιογράφους, οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Την Τετάρτη, ο πρόεδρος του Twitter ανακοίνωσε επίσημα πως ο «πληθυσμός» του ξεπέρασε τα 200 εκατ. ενεργούς χρήστες σημειώνοντας άνοδο άνω των 60 εκατ. από τον περασμένο Μάρτιο, όταν αυτό έκλεινε τα έξι χρόνια λειτουργίας του.

Η καθιέρωση των νέων γιγάντων της ενημέρωσης η οποία είναι πλέον μη αναστρέψιμη θέτει τεράστια ζητήματα που αφορούν την αξιοπιστία των πληροφοριών, τον έλεγχο αυτών των μέσων, την ελευθερία πρόσβασης και έκφρασης, τα πνευματικά δικαιώματα επί του περιεχομένου, την πολιτική και ιδεολογική επιρροή τους στις σύγχρονες κοινωνίες.

Το διαδίκτυο στην Ευρώπη

Πρόσφατη έκθεση της Eurostat δείχνει, αφ’ ενός, τον αυξημένο βαθμό διάδοσης της χρήσης του Διαδικτύου στην ΕΕ αλλά και τις μεγάλες ανισότητες σε σχέση με τις ευρυζωνικές συνδέσεις.

Τα τρία τέταρτα των νοικοκυριών (76%) στις χώρες-μέλη της ΕΕ διέθεταν σύνδεση στο Ίντερνετ το 2012, στην μεγάλη τους πλειονότητα (72%) σε ευρυζωνικό δίκτυο. Το 2006, μόλις το 46% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών διέθεταν σύνδεση στο Διαδίκτυο και μόλις το 30% σε ευρυζωνικό δίκτυο.

Σε κάθε ευρωπαϊκό κράτος τουλάχιστον ένα στα δύο νοικοκυριά διαθέτει ευρυζωνική σύνδεση, με το ποσοστό αυτό να κυμαίνεται από 51% στη Βουλγαρία έως 94% στην Ολλανδία.

Η Γαλλία είναι ουραγός στην ανάγνωση εφημερίδων στο διαδίκτυο, μία δραστηριότητα στην οποία επιδίδεται μόλις το 38% των χρηστών του Διαδικτύου στη χώρα, ποσοστό που είναι το μικρότερο μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ, όπως συνάγεται από τη μελέτη.

 Στην Ελλάδα, σύνδεση στο Διαδίκτυο υπολογίζεται ότι διαθέτει το 54% των νοικοκυριών. Εξ αυτών ευρυζωνικές συνδέσεις διαθέτει το 51%. Από το σύνολο των χρηστών, όσοι κάνουν online τις τραπεζικές τους συναλλαγές φθάνουν το 17% του συνόλου, ένα 38% χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο για να ενημερώνεται σχετικά με τον τουρισμό. Όσον αφορά την χρήση των λεγόμενων μέσων ενημέρωσης των πολιτών, ένα 59% των Ελλήνων χρησιμοποιεί ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, ενώ το 10% γράφει και επιμελείται ή διαβάζει ιστολόγια (blogs).

Την ίδια στιγμή, κατά μέσον όρο στην ΕΕ, η ανάγνωση κι ενημέρωση από ιστοτόπους εφημερίδων αφορά το 61% των χρηστών του διαδικτύου. Το αντίστοιχο ποσοστό στη Λιθουανία φθάνει το 92%, στην Εσθονία το 91%, και το 86% στη Σουηδία, σύμφωνα με την έρευνα αυτή, για το έτος 2012. Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 77%.