ΑΠΟ ΤΗ "ΜΕΓΑΛΗ ΚΡΙΣΗ" ΣΤΟ "ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΛΕΜΟ" (συνέχεια)

...ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΝΑΖΙΣΜΟ


Συνέχεια από εδώ:

Η περίοδος των "κλειστών οικονομιών"

Οι επιπτώσεις της κρίσης του 1929 -στην Ευρώπη ξέσπασε με ορμή το 1931- ήταν καταλυτικές τόσο στο κοινωνικό πεδίο, όπου εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν άνεργοι, χωρίς εισοδήματα, κυριολεκτικά εξαθλιωμένοι, όσο και στον τρόπο λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας. Η νομισματική κατάρρευση, η αδυναμία μετατροπής των εθνικών νομισμάτων που ο πληθωρισμός είχε πλήρως απαξιώσει και η γενική αδυναμία πληρωμών, προκάλεσαν την κατάρρευση των εμπορικών συναλλαγών. Ο συνδυασμός των κοινωνικών αδιεξόδων και της κρίσης των διεθνών συναλλαγών έφερε μια νέα ιδέα του κράτους στο προσκήνιο. Το τελευταίο, ως μηχανισμός αλλά και ως πολιτική ιδέα, έπρεπε να λειτουργήσει ως κεντρικός εργοδότης, με τρόπο ώστε να αμβλύνει τις κοινωνικές πιέσεις που η ανεργία προκαλούσε. Επρεπε επίσης να λειτουργήσει ως κεντρικός διαχειριστής της οικονομίας, να την κατευθύνει, να την οργανώσει, με τρόπο ώστε να καλυφθούν τα κενά που είχε προκαλέσει η κατάρρευση του χρήματος. Στις διεθνής συναλλαγές αυτή η εξέλιξη εκφράστηκε με τη μέθοδο του "συμψηφισμού", του "κλίρινγκ" όπως διεθνώς ονομάστηκε. Το κράτος δηλαδή συγκέντρωνε τα προς εξαγωγή προϊόντα και φρόντιζε να τα ανταλλάξει με άλλα αναγκαία από το εξωτερικό, είδος με είδος, όπου η σχετική αξία του κάθε αγαθού καθοριζόταν περισσότερο από τη διπλωματική οδό, από τη συνεννόηση μεταξύ των ενδιαφερομένων κυβερνήσεων δηλαδή.

(Το σύστημα αυτό λειτούργησε ως σχετικά πρόσφατα στην Ελλάδα, στις εμπορικές της σχέσεις με τις ανατολικές χώρες, πριν από την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Η χώρα συγκέντρωνε και έστελνε καπνά ή πορτοκάλια για να αγοράσει μηχανήματα. Μερικές διάσημες περιουσίες στην σημερινή Ελλάδα έχουν τις ρίζες τους σε αυτό το σύστημα.)