«Πιστεύω να σου αρέσει και σένα η πάστα φλώρα όπως αρέσει και στον μπαμπά σου»

«Ηταν δυο φορές τα χρόνια μου. Αυτό είχε μια μαγεία για μένα. Δεν υπήρξε έρωτας, αλλά ένιωθα γεμάτος, συμπληρωμένος. Ηταν εξαιρετική γυναίκα. Της μιλούσα για μένα και για τα προβλήματά μου ξεχνώντας ότι είχαμε ερωτικές σχέσεις. Της μιλούσα για τη Μαρία, για την απογοήτευσή μου, για τα όνειρά μου και ποτέ δεν την συμπεριλάμβανα σ’ αυτά. Ποτέ δεν μου πέρασε από το μυαλό ότι μπορεί να την πλήγωνα. Ποτέ δε σκέφτηκα ότι μπορεί να ‘ναι ερωτευμένη μαζί μου. Ποτέ της δεν παραπονέθηκε. Στην Αθήνα πήραμε ένα ταξί και πήγαμε πρώτα σπίτι μου, Βερανζέρου 47. Της έλεγα στο δρόμο ότι θα το πω της Μαρίας γιατί δεν ήθελα να ζω στο ψέμα.

Με έπεισε ότι δεν έγινε τίποτα και μόνο που θα πλήγωνα τη Μαρία. «Ολοι οι άντρες, το κάνουν αυτό και συ δεν θα ‘σαι εξαίρεση». Λες και με καταράστηκε.

Η Τασία με αγάπησε πραγματικά. Ειλικρινά. Σίγουρα. Όμως το κατάλαβα πολλά χρόνια αργότερα. Κάτι παραπάνω από «το κατάλαβα». Το έμαθα. Μου το μάθανε οι πράξεις της.

Όταν χωρίσαμε στην πόρτα του σπιτιού μου, η Τασία ήταν έγκυος 2-3 μηνών. Δεν μου ‘πε τίποτα. Την ξαναείδα μερικές ημέρες αφού γεννήθηκε το παιδί κι αφού ο χωρισμός μου με τη Μαρία έγινε οριστικός. Ηρθε στο στρατώνα και με βρήκε η σπιτονοικοκυρά της, η κυρία Μαρίκα.

-«Πότε θα ‘ρθεις να δεις την κόρη σου;». Ετσι έμαθα πως γέννησε η Τασία.

Πήρα άδεια το Σαββατοκύριακο και πήγα. Χιλιάδες σκέψεις στο μυαλό μου. Ποιες είναι οι ευθύνες μου; Τι θα κάνω όταν βάλει τα κλάματα; Μπήκα μέσα, η Τασία φαινόταν πανευτυχής. Η κυρία Μαρίκα που αποδείχτηκε σπουδαία καρδιά αλλά και τύπαρος με υποδέχτηκε γελώντας.

-«Ελα να δεις την κούκλα σου. Θα πρέπει να το γουστάριζες πολύ την ώρα που την έφτιαχνες». Η Τασία κατάφερε να τη στείλει για κάτι δουλειές και να μείνουμε μόνοι. Τη ρώτησα γιατί δεν μου το είπε. Μου είπε ότι ήταν η τελευταία ευκαιρία να κάνει παιδί και το ήθελε από μένα.

-«Εσύ δεν έχεις καμιά ευθύνη και ούτε περιμένω τίποτα από εσένα γι αυτό και σ’ έπεισα να μην πεις τίποτα στη γυναίκα σου και να μείνεις μαζί της. Φυσικά είναι δικαίωμά σου να βλέπεις την κόρη σου όποτε θέλεις».

Δεν υπήρξε φορά που πήρα άδεια και δεν πήγα να τις δω. Ως την ημέρα που έφυγα για το Μέτωπο. Στις 9 Νοεμβρίου του 1940.

Όταν γύρισα με την κατάρρευση, τις έβλεπα πάλι ως την άνοιξη του 1942 που η Τασία έπρεπε να δουλέψει κι έφυγε γιατί της προσφέρθηκε μια δουλειά υποβολέα στη Θεσσαλονίκη. Η Τασία ήταν παντρεμένη με έναν επιφανή δημοσιογράφο της Θεσσαλονίκης. Χώρισαν το 1933 και η Τασία ήρθε στην Αθήνα. Όμως δεν είχαν πάρει διαζύγιο. Εκαναν παρέα. Ο άντρας αγάπησε αυτό το παιδί που το αναγνώρισε και έζησαν σαν μια πολύ ευτυχισμένη οικογένεια.

Η Ζαΐρα δε με ξέχασε ποτέ. Εύρισκε τρόπο κι ερχόταν στις διακοπές σε κάποιο συγγενικό σπίτι και πολλές φορές έμενε μαζί μου. Εγώ πήγαινα στη Θεσσαλονίκη. Πάντα κρυφά. Για να μη ζηλέψει ο άντρας της Τασίας που τη λάτρευε. Κάποτε που επισκέφτηκα τη μητέρα μου πήρα και τη Ζαΐρα μαζί μου, θα ‘τανε τότε πέντε χρονών. Στη μητέρα μου είπα ότι ήταν κόρη ενός συναδέλφου που είχε γυρίσματα και με παρακάλεσε να την κρατήσω ώσπου να τελειώσει.

Αντίκρυ από το σπίτι υπήρχε ένα ζαχαροπλαστείο. Η μάνα μου πετάχτηκε μια στιγμή κι όταν γύρισε έφερε πάστες. Πάστες φλώρα. Εδωσε μία σε μένα και μία στη Ζαΐρα. «Πιστεύω να σου αρέσει και σένα η πάστα φλώρα όπως αρέσει και στον μπαμπά σου». Ποτέ δεν κατάφερα να ξεγελάσω τη μάνα μου. Η Τασία πέθανε πολύ μεγάλη. Μετά την Ζαΐρα. Η κόρη μας χάθηκε 33 χρονών. Αυτά.»

Τίτος Βανδής, «Κουβέντα με τους Φίλους μου», εκδ. Προσκήνιο 1999

...στους συνδέσμους το μυστικό. Στους συνδέσμους της ζωής. Για όσους αντέχουν τη μνήμη. Εγώ δεν τα έχω καταφέρει να κάνω αυτές τις συνδέσεις ανώδυνα καθώς η Ζαΐρα υπήρξε η μητέρα μου...