Θεσσαλονίκη: Η απελευθέρωση της πόλης και οι δωσίλογοι

Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής την πραγματική εξουσία στη Θεσσαλονίκη είχαν τα «γερμανοντυμένα» Τάγματα Ασφαλείας. Λίγοι πλήρωσαν για τα εγκλήματά τους, ενώ οι περισσότεροι ηγέτες τους ακολούθησαν τον εχθρό για να σωθούν.











Δημόσιος απαγχονισμός στους Αμπελοκήπους, 1944. Τα Τάγματα Ασφαλείας κρεμούσαν Έλληνες αντιστασιακούς με σκοπό τον εκφοβισμό, την κάμψη του φρονήματος και την αποθάρρυνση της Αντίστασης στους κατακτητές.






του Χρίστου Ζαφείρη







Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη γερμανική κατοχή πραγματοποιήθηκε χωρίς πολεμικές συμπλοκές από τμήματα του ΕΛΑΣ. Στις 30 Οκτωβρίου, οι αρχηγοί της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας, Μάρκος Βαφειάδης και Ευριπίδης Μπακιρτζής, έδωσαν εντολή στα προπορευόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ να καταλάβουν την πόλη. Η εγκατάλειψη της πόλης από τους ναζί και η εμφάνιση των ανταρτικών τμημάτων προκάλεσε παλλαϊκό συναγερμό και παραλήρημα ενθουσιασμού στους Θεσσαλονικείς, που κατέκλυσαν δρόμους και χαιρετούσαν με εκδηλώσεις λατρείας τους παρελαύνοντες ελευθερωτές τους.



Ο ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ ήταν για τρεις περίπου μήνες, ώς τον Ιανουάριο του 1945, που αποσύρθηκε με τη Συνθήκη της Βάρκιζας, η μοναδική τοπική και πολιτική εξουσία στην πόλη. Η Εθνική Πολιτοφυλακή, που εκλέχτηκε από το λαό, είχε αναλάβει όλες τις αρμοδιότητες, τη διατήρηση της τάξης, τον επισιτισμό, τη φορολογία και τη λειτουργία των δημοτικών υπηρεσιών. Το κύριο μέλημά του ήταν η εκκαθάριση της πόλης από τους δωσίλογους, τους «ταγματασφαλίτες», τους συνεργάτες των Γερμανών, που είχαν κάνει την πόλη κέντρο όλων των δυνάμεων της Μακεδονίας που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή.






To «βασίλειο των ταγματασφαλιτών»






Μια ιστορική μελέτη του λέκτορα της Ιστορίας στο ΑΠΘ Στράτου Δορδανά, με τίτλο «Ελληνες εναντίον Ελλήνων - Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944» (εκδ. Επίκεντρο), δίνει με επιστημονική τεκμηρίωση το ζοφερό κλίμα των παρακρατικών και εθνοπροδοτικών αποβρασμάτων, που αποτελούσαν τα τελευταία χρόνια της κατοχής -με την προστασία των ναζί, τη βία και την αντικομμουνιστική υστερία- την πραγματική εξουσία στην πόλη. Τα Τάγματα Ασφαλείας, ένοπλες παραστρατιωτικές δυνάμεις, δημιούργημα της κατοχικής κυβέρνησης, με τη βοήθεια του στρατού κατοχής αντικατέστησαν στην πράξη τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες (Χωροφυλακή, Δικαιοσύνη κ.λπ.). Τα στελέχωναν ιδεολόγοι αντικομμουνιστές, εθνικοσοσιαλιστές, τυχοδιώκτες και καιροσκόποι, που προσελκύονταν από την πρόσκαιρη εξουσία, τα προσωπικά οφέλη και τα πλούτη που αποκόμισαν από τις αρπαγές και τη «μεσεγγύηση» των εβραϊκών περιουσιών.
Οι πιο διαβόητοι ηγέτες των δωσιλογικών ένοπλων τμημάτων, συνεργάτες των Γερμανών, ήταν ο Γεώργιος Πούλος, ο Αντώνιος Βήχος, ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος κ.ά. Ο Πούλος, απότακτος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού, ήταν αρχικά αρχηγός του εθνοσοσιαλιστικού σωματείου «Εθνική Ενωσις η Ελλάς», το διαβόητο «Τρία Εψιλον», που μετεξελίχτηκε σε κόμμα και συνεργάστηκε με τις γερμανικές αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το στρατιωτικό εθελοντικό τάγμα του Πούλου ήταν ντυμένο με γερμανικές στολές και οπλισμένο με γερμανικό οπλισμό.




Ο Αντώνιος Βήχος ίδρυσε την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων (ΠΟΕΤ) και συνεργάστηκε με άλλες αντικομμουνιστικές οργανώσεις. Οι ταγματασφαλίτες του Βήχου, που είχε το στρατηγείο του στη σημερινή οδό Αλεξάνδρου Σβώλου (τότε Πολωνίας), επιδόθηκαν σε όργιο αρπαγών περιουσιών, βίας και εκτελέσεων. Οι άνδρες του Βήχου περιπολούσαν στους δρόμους ως αστυνομικοί και συλλάμβαναν ακόμη και όσους υποψιάζονταν ότι ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ.




Παρωδία ελληνικού στρατού ήταν και ο Εθνικός Ελληνικός Στρατός (ΕΕΣ) του Κισά Μπατσάκ (Κυριάκου Παπαδόπουλου), η διοίκηση του οποίου εγκαταστάθηκε στο μέγαρο της οδού Βασ. Ηρακλείου, ενώ τη διεύθυνση του Γραφείου Τύπου και Προπαγάνδας ανέλαβε ο γνωστός από την υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη Ξενοφών Γιοσμάς.




Σκληρότερος απ' όλους τους ταγματασφαλίτες αναδείχτηκε ο Αντώνιος Δάγκουλας, ο οποίος, λόγω των φρικιαστικών εγκλημάτων, είχε το παρατσούκλι «αιμοσταγής δράκος». Το τμήμα του, που εκπαιδεύτηκε και εξοπλίστηκε από τους Γερμανούς, ονομάστηκε Εθνική Ελληνική Ασφάλεια Πόλεως Θεσσαλονίκης. Οι «Δαγκουλαίοι», πέρα από τις πράξεις βίας, είναι υπεύθυνοι για τις μαζικές εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη το 1944, με δεκάδες άτομα, όπως στο «μπλόκο της Καλαμαριάς», στην Κάτω Τούμπα, στην Ευκαρπία και σε άλλες συνοικίες της πόλης. Ο Δάγκουλας τραυματίστηκε βαριά κατά την εκδίωξη του από τον ΕΛΑΣ και πέθανε στο νοσοκομείο.




Αμεσος συνεργάτης των Γερμανών, ως διευθυντής του Γραφείου Αντικατασκοπίας και Πληροφοριοδότης της Γκεστάπο στη Θεσσαλονίκη, ήταν ο Λάσκαρης Παπαναούμ, ο οποίος, εκτός των άλλων, συνετέλεσε στη δίωξη των Εβραίων της πόλης, αφού πρώτα, σε συνεργασία με τον Μέρτεν, άρπαξαν ως «μεσεγγυούχοι» τις περιουσίες των Εβραίων. Αλλοι συνεργάτες του στρατού κατοχής ήταν ο Κων. Κυλινδρέας, ο Χρήστος Παπαβασιλείου, ο Γεώργιος Σπυρίδης, ο Γρηγόριος Παζιώνης, ο καθηγητής Βασίλειος Εξαρχος, ο Νικόλαος Ζωγράφος κ.ά.





Η φυγή των προδοτών






Οταν οι ηγέτες των ταγματασφαλιτών και των συνεργατών των ναζί διαπίστωσαν ότι επέρχεται το τέλος της γερμανικής κατοχής, αναζήτησαν τη σωτηρία τους στους προστάτες τους. Ενα μήνα πριν από την είσοδο του ΕΛΑΣ στην πόλη, οι πιο πολλοί γερμανόφιλοι αναχώρησαν με τις οικογένειές τους για τη Γερμανία. «Στο τρένο της φυγής», γράφει ο Δορδανάς, «συνταξίδεψαν με τις γερμανικές οικογένειες ο Παζιώνης, ο Σπυρίδης, ο Παπαναούμ, η οικογένεια του Πούλου, οι οικογένειες των διευθυντών των γερμανόφιλων εφημερίδων της πόλης “Νέα Ευρώπη” και “Απογευματινή”, σημαντικών πρακτόρων και πολλοί άλλοι. Ενα μήνα αργότερα, ο Πούλος και οι άνδρες του εγκατέλειψαν συντεταγμένα τις οχυρές θέσεις στη Χαλκηδόνα και ακολούθησαν το γερμανικό στρατό, περνώντας τα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα…». Οι σημαντικότεροι ταγματασφαλίτες δεν πλήρωσαν για τα εγκλήματά τους στις δίκες δωσίλογων που ακολούθησαν.




Τα Τάγματα Ασφαλείας, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, που είχαν αποσυρθεί στις παρυφές της πόλης, συγκρούστηκαν με τον ΕΛΑΣ, που είχε ως στόχο τη διάλυσή τους. Η τελική αναμέτρηση, με μεγάλες απώλειες εκατέρωθεν, έγινε το Νοέμβριο του 1944 στη φονικότατη μάχη του Κιλκίς. Ομως, μετά την ήττα των αντικομμουνιστικών τμημάτων, επικράτησε παραφροσύνη από τους άνδρες του ΕΛΑΣ και εκατοντάδες αιχμάλωτοι των ηττημένων ταγματασφαλιτών και άλλων «εθνοπροδοτών» εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, καθώς «η οργή αυτών που τόσο είχαν δεινοπαθήσει ήταν αδύνατον να συγκρατηθεί…». Ηταν η αρχή του φοβερού Εμφυλίου που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια.



---

Σχόλια

  1. Άσχετο, είναι να απορεί κανείς με τους ανθρώπους που προτιμήσανε να επανεκλέξουν με την ψήφο τους, κομματικά οργανωμένους υποψήφιους (Αβραμόπουλο, Κουράκη) και να αγνοήσουν ανθρώπους σαν τον Ζαφείρη.
    Σχετικό. Έψαξε κανένας να δει αν οι δωσίλογοι, που φύγανε, διατηρούν ακόμα (ή έστω οι κληρονόμοι τους)περιουσίες που αποκτήσανε από την "δράση" τους στην κατοχή;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. @
    argos
    έψαξε.
    Προσοχή στα ντουλάπια-κρύβουν σκελετούς..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Εχω μιά διαφορετική εκδοχή γιά τον περιβόητο Δάγκουλα, από αυτόπτες (ο ένας τότε 17 χρονών, η άλλη 28). Ο Δαγκουλας πολιορκήθηκε σε ένα δίπατο σπίτι, περιοχή Αγίας Τριάδας- Βελισαρίου. Οι Γερμανοί έφευγαν και γιά να γλυτώσουν οι τελευταίοι ,έδωσαν ένα ή δύο κάνιστρα βενζίνη στους πολιορκητές του.Καθώς ο Δάγκουλας προσποιήθηκε ότι παραδίνεται και έρριξε χειροβομβίδα στους πρώτους, έβαλαν φωτιά στο σπίτι.
    Τον θυμούνται, καμμένο, επάνω σε ένα κάρο, στην Αριστοτέλους,ένα κούτσουρο μαύρο που επάνω του ήταν ένα παράξενο ημιδιαφανές ζελέ.Ηταν οι ροχάλες και οι χλέπες που του έρριχναν από το πλήθος που ήρθε να δεί το λείψανο και συνωστίζονταν.
    Μετά το όργιο των ταγματασφαλιτών από την άνοιξη του 1944 αλλά ιδίως μετά τον Χορτιάτη, πολλοί κατάλαβαν το τέλος που ερχόταν και άρχισαν να κυνηγούν τους Οχρανίτες μέσα στην πόλη.Οι Οχρανίτες ήταν προ εβδομάδων σύμμαχοί τους, αλλά έπρεπε να παίξουν το "εθνικό" χαρτί,καθώς οι μοιρασιές μετά την όποια απελευθέρωση ανάγκαζαν τις παρατάξεις σε νέες πολιτικές.Μάζευα επί χρόνια μαρτυρίες και γιά την φοβερή εκκαθάριση του Κιλκίς, όπου και σκοτώθηκαν πάνω από τρεις χιλιάδες συνεργάτες των Γερμανών, κυκλωμένοι από τους αντάρτες, προδομένοι από τους Γερμανούς , που τους "έδωσαν" γιά να γλύτώσουν τα τρένα τους. (Εντέλει τους καθάρισαν βορειότερα ο Σέρβοι).
    Οι δοσίλογοι που δεν σκοτώθηκαν τότε, την γλύτωσαν οι περισσότεροι.Η κατάσταση ,παρά τις δίκες και τις διώξεις, άλλαξε υπερ αυτών, όταν ξεκίνησε η ιστορία με την επιστροφή του Γεωργίου με δημοψήφισμα. Τότε, οι "εθνικές" οργανώσεις πρωτοστάτησαν στην νοθεία και πήραν το σχετίκό συγχωροχάρτι."Κάηκαν" και αρκετά αρχεία στρατοδικείων και δικαστηρίων δοσιλόγων της εποχής..(Βέροια).Γιά την εποχή (λαμπρώς τα έχει ανασκάψει ο φίλτατος Ζαφείρης) έχουν ενδιαφέρον (α) η γερμανική προπαγάνδα όταν έφυγαν πιά οι Γερμανοί, δηλαδή στην περίοδο Νοεμβρίου 1944- Απριλίου 1045, που έριχνε λάδι στην εμφύλια φωτιά και βέβαια το πλήθος των Σαλονικιών που έχουν παραμείνει ως παιδιά ταγματασφαλιτών σε πολλά πόστα. Εντελώς ξεχωριστό κεφάλαιο, η δράση του κατοχικού Κοτζαμάνη(που έφερε στην "δημόσια διοίκηση" πληθυσμούς που ήταν έως τότε αποξενωμένοι από δημόσιες θέσεις) αλλά και αυτοί που φέρθηκαν όπως φέρθηκαν στους Εβραίους (υπάρχει και σχετική δημοσίευση, του 1951, σε ανύποπτο χρόνο γιά τις επαφές με τον αξιότιμο κύριο Μέρτεν) αλλά και αυτοί που "διαχειρίστηκαν" εβραϊκές περιουσίες.
    Συγνώμη γιά την φλυαρία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Οι ακρότητες της Αριστεράς δημιούργησαν τα Τάγματα Ασφαλείας. Η δήθεν αντίσταση του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ ήταν πρόσχημα για την κατάληψη της εξουσίας από το ΚΚΕ. Τα εγκλήματα, οι ομηρίες και η τρομοκρατία από ελεγχόμενους κι ανεξέλεγκτους φονιάδες του ΚΚΕ, ενίσχυσε το '44 τις δυνάμεις των Ταγμάτων Ασφαλείας που αποτελούνταν από μέλη τρομοκρατημένων από το ΚΚΕ οικογενειών. Η εκδίκηση και ο φανατισμός δεν ανάβουν χωρίς αιτία. Στο τέλος την πλήρωσε η πατρίδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Προσθέτω οτι ο σημαντικότερος Ταγματασφαλίτης (ο Πούλος) παραδόθηκε από τους Αμερικάνους (στους οποίους είχε παραδοθεί) στις Ελληνικές αρχές, δικάστηκε και εκτελέστηκε ως εγκληματίας πολέμου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμε,ξεκόλλα από τα "φαινόμενα" και άνοιξε έναν χάρτη των Βαλκανίων του 1944.Η "Μακεδονία" του Τίτο δημιουργήθηκε ως ψηφίδα στην Σερβοβουλγαρική διαμάχη.Υπάρχει μιά σειρά αιτημάτων αλλαγής συνόρων από την ελληνική κυβέρνηση, προς την διεθνή κοινότητα (των νικητών) που ανεβάζει τα ελληνικά σύνορα βορειότερα, σε βάθος από 50 έως 250 χιλιόμετρα, σε εδάφη της προπολεμικής Αλβανίας, Σερβίας και Βουλγαρίας, γιά λόγους "ασφαλείας" αλλά και αλυτρωτισμού.Πρίν ξαναρχίσουμε τον εμφύλιο, άς μάθουμε τι συνέβαινε στην περιοχή μας έξω από τα μέρη μας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. >>>Anonymous>>> Καλό είναι για ΣΟΒΑΡΑ θέματα να γράφουμε Eponymous ή έστω bloggonymous... Ιδιαίτερα όταν έχουμε ΙΣΧΥΡΗ άποψη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ζητώ συγνώμη για την ανωνυμία. Ανέλαβα τυχαία να "υπερασπίσω" έτσι για την ιστορία, τις χιλιοπλακωμένες με τόνους προπαγάνδας, ομάδες των Ταγμάτων Ασφαλείας. Η τακτική του συστήματος είναι να επιβάλλει ταμπέλες και τίτλους. Φωνάξτε με λοιπόν "Ταγματασφαλίτη". (Αν και δεν έζησα σ' εκείνη την εποχή, ούτε είχα συγγενή στα Τ.Α.)

    Πετεφρής, εκείνα που γράφεις αποτελούσαν ψιλά γράμματα για τον ταλαίπωρο απλό κόσμο. Η ΟΠΛΑ εκτελούσε καθημερινά όποιους δεν έπειθε το κόμμα με τα λόγια. Τα Τάγματα Ασφαλείας έστηναν μπλόκα για να εντοπίσουν εκτελεστές της ΟΠΛΑ και παει λέγοντας.
    Το θέμα είναι ότι χάνονταν από κάθε πλευρά ΑΝΘΡΩΠΟΙ, άνθρωποι μάχιμοι άρα δραστήριοι, άνθρωποι που μέχρι σήμερα θα είχαν αφήσει πολλά στις οικογένειές τους και στην πατρίδα. Η προπαγάνδα εμφανίζει τους άνδρες των Τ.Α. σαν ιδιοτελείς, σαν προδότες, σαν αλήτες. Μακάρι να μην έρθουν ποτέ εποχές όπως εκείνες, να μη βρεθεί ποτέ κανεις μας με σφαγμένους συγγενείς και απειλούμενος από κομματικό μίσος. Δεν μπορώ να πιστέψω πως οι άνδρες των Τ.Α. πίστευαν (το 1944!!!) πως ο άξονας θα κέρδιζε τον πόλεμο,(τέτοια εκδοχή είναι αστεία) ωστε να ταχθούν ανεπιφύλαχτα με το μέρος της Γερμανίας. Ας αναζητήσουμε τον λόγο της ένταξής τους σε λόγους που ανέφερα παραπάνω. Δεν μπορώ όμως να αποκλείσω και την ύπαρξη ύποπτων στοιχείων και ανθρώπων με ιδιοτελείς σκοπούς αν και τέτοιοι άνθρωποι συνήθως προτιμούν άλλους δρόμους δράσης, υπόγειους κι όχι της ένοπλης αντιπαράθεσης και ανάλογου ρίσκου. Δεν αμφισβητώ γεγονότα που έχουν αναφερθεί, επιφυλάσσομαι μονάχα για τον τρόπο που έγιναν τα αναφερόμενα γεγονότα και για τις συνθήκες που επικρατούσαν καθώς και για τον βαθμό που επηρέασε η προπαγάνδα στην παρουσίασή τους.
    Οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον ΑΝΕΜΟ για τη φιλοξενία κι ελπίζω να καταλαβαίνει το λόγο της ανωνυμίας μου και να με συγχωρήσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμε, ίσως σου ξεφεύγει η ίδια η ουσία των γεγονότων, δηλαδή η διαμόρφωση μιάς μανιχαϊστικής φιλοσοφίας στον μεσοπολεμο, που δεν ήταν τόσο απορριπτέα όσο σήμερα, επειδή τότε δεν υπήρχαν ξεκάθαρα νικητές και νικημένοι.Οι συμπαθούντες τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ δεν ήταν λίγοι, μήτε οι αντάρτες του 1948 πίστευαν ότι θα νικήσουν τους εθνικιστές.Ακόμη και στον Απρίλη του 1945 στο Βερολίνο, οι πιό πιστοί πολεμιστές του Χίτλερ ήταν Βαλόνοι και στρατολογημένοι από τις περιοχές της Σοβιετικής Ενωσης.Ο Άξονας, μετά την απόβαση στην Νορμανδία και την διάλυση του ανατολικού μετώπου, είχε εμφυσήσει στους οπαδούς του την νοοτροπία να σκοτωθούν παίρνοντας μαζί τους στον τάφο όσους εχθρούς μπορούσαν. Ταυτόχρονα, καλλιεργούσαν στους συνεργάτες τους την ψευδαίσθηση ότι χωρίς αυτούς, οι δυτικές δυνάμεις δεν θα άντεχαν στην έφοδο των σοβιετικών.Μακριά από μένα κάθε "αλάθητη" σκέψη.Σας ζήτησα απλώς, ως υπόθεση εργασίας, πρίν "πνιγείτε"στο αίμα των αδικοχαμένων, να μελετήσετε γεγονότα, χάρτες, προπαγάνδες, επειδή οι άνθρωποι σπανίως πολεμούν υπό την κυριαρχία "λογικών της ειρήνης".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Πετεφρής, έχεις δίκιο σε όσα αναφέρεις για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή για τους τελευταίους υπερασπιστές του Βερολίνου. Εδώ όμως στην περίπτωση των Ταγμάτων ουδέποτε μίλησε κανείς για ιδεολογικό στρατό στα πρότυπα των Βέλγων ή των Γάλλων εθελοντών των SS. Στην πραγματικότητα πιστεύω πως τα Τ.Α. αποτελούσαν το μάχιμο τμήμα της αστυνομίας. Αντιμετωπίστηκαν καθαρά με βάση τις απαιτήσεις του ΚΚΕ το 1944. Έκτοτε δεν υπάρχουν αντικειμενικά στοιχεία μελετών σχετικά με τη δράση των Τ.Α. τις επαφές της ηγεσίας τους με παράγοντες της εποχής και την τελική τους εξόντωση από το ΚΚΕ. Αντίθετα η παρουσίαση των Τ.Α. ως προδοτικά και ως τάγματα ληστών που αρχίζει με την προπαγάνδα του ΚΚΕ από της ιδρύσεως των Τ.Α. συνεχίζει προκλητική ως σήμερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Aνώνυμε,

    Διαβάζω προσεκτικά το πρώτο σχόλιο σου: αποφαίνεσαι. Λιγόλογα μα σταράτα. Με βεβαιότητα και ασφάλεια γνώσης.
    [Anonymous κριτίκαρε: 10/30/2006 09:58:33 μμ].
    Στο κλείσιμο μας επιφυλάσσεις τη κορόνα: "Στο τέλος την πλήρωσε η πατρίδα." (!)

    Λίγο αργότερα επανέρχεσαι [11/01/2006 01:54:23 πμ] ως αυτοκλητος "υπερασπιστής"-"έτσι για την ιστορία", τvn Τ. Α.
    Διάβασε αγόρι μου το βιβλιαράκι που αναφέρεται άνωθι στο ποστ. Eίναι και φρέσκο, είναι και εύπεπτο..
    Μετά, αν βρεις λίγο χρόνο, [που θα βρεις.. δε μπορεί! Πως αλλιώς θα την πέσεις σε όλους εμάς-του "συστηματος", υποθέτω], ρίξε μια ματιά στα:

    Τάσος Κωστόπουλος, «Η αυτολογοκριμένη μνήμη: Τα Τάγματα Ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη» (Αθήνα 2005)

    Mark Mazower, Στην Ελλάδα του Χιτλερ: Η εμπειρία της Κατοχής, (Αθήνα, 1993),

    Mark Mazower (επιμ.) Μετά τον Πόλεμο , (Αθήνα, 2000)

    Ηagen Fleischer, Στέμμα και Σβάστικα τομ. 2, (Αθήνα, 1995)

    David Close, The Origins of the Greek Civil War (London, 1995)

    David Close, (επιμ.) The Greek Civil War, 1943-1950: Studies of Polarization (London, 1993)

    Άγγελος Ελεφάντης, Μας Πήραν την Αθήνα... Ξαναδιαβάζοντας Mερικά Σημεία της Iστορίας 1941-1950. (Αθήνα, 2002)

    Andre Gerolymatos, 'Too Weighty a Weapon': Britain and the Greek Security Battalions, 1943-1944'. Journal of the Hellenic Diaspora 15, 1-2: 33-47, 1988

    Αndre Gerolymatos, `The Security Battalions and the Civil War'. Journal of the Hellenic Diaspora 12, 1: 17-27, 1985

    John Hondros, Occupation and Resistance. The Greek Agony 1941-44. New York, 1983

    Νίκος Μαραντζίδης, 'Γιασασίν Μιλλέτ', Ζήτω το Εθνος. Προσφυγιά, Kατοχή και Eμφύλιος: Εθνοτική Tαυτότητα και Πολιτική Συμπεριφορά στους Tουρκόφωνους Eλληνορθόδοξους του Δυτικού Πόντου (Ηράκλειο, 2001)

    Και αν, ΑαΝ, λέω μείνει κάποιος χρόνος για να εντάξεις αυτό που συνέβη στην Ελλαδα σε μια ευρύτερη (διεθνή) συζήτηση, κοίτα λίγο τα:
    Claudio Pavone, Una guerra civile. Saggio storico sulla moralità nella Resistenza (Turin, 1991)

    István Deák, Jan Gross and Tony Judt (ed.), The Politics of Retribution in Europe. World War II and its Aftermath, (Princeton, 2000)

    Henry Rousso, The Vichy Syndrome: History and Memory in France since 1944 (Cambridge, Mass., 1991)

    Pieter Lagrou, The Legacy of Nazi Occupation. Patriotic Memory and National Recovery in Western Europe, 1945–1965 (Cambridge, 2000)

    Μετά από όλα αυτά, και στο βαθμό που όσα θα 'χεις αναγνώσει δεν εκπορεύονται από την Κ.Ε. του ΚΚΕ, ελθέ δριμύτερος..

    Άντε μπράβο-οχι τίποτα άλλο, αλλά θα μπορούσαμε να κάνουμε και καμιά ενδιαφέρουσα συζήτηση.
    Ως τότε, ας αφήσουμε τις 'εικασίες', τις 'εντυπώσεις', τις 'πεποιθήσεις' κατά μέρος, κι ας διαβάσουμε λίγο-θα μας επιτρεψει την επόμενη φορά να ξέρουμε γιατί μιλάμε..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. suigenerisav, καλοσύνη σου που μου παραθέτεις την εκτενή αυτή βιβλιογραφία (σίγουρα θα υπάρχουν κι άλλοι τίτλοι γύρω από το θέμα που δεν θα γνωρίζουμε.) Έγραψα παραπάνω για αντικειμενική προσέγγιση. Όχι να επενδύει κάποιος ένα θέμα με κομμάτια από δεκάδες άλλα μεγάλα θέματα. Πολλοί μέσα από τις παράνω δουλειές τους έχουν δρέψει για δικούς τους σκοπούς δάφνες νομιμοφροσύνης και φυσικά αξιόλογες εισπράξεις. Είναι μάταιο να σου γράψω κι εγώ τίτλους βιβλίων που υποστηρίζουν τα Τ.Α. Όσα και να γραφούν κι από τις δυο πλευρές όταν θα φτάσει το θέμα να συζητηθεί σε κάποιο αμφιθέατρο ή όπου αλλού οι αφορισμοί θα αρχίσουν βροχή από τους γνωστούς αγνώστους των εφημερίδων, του πεζοδρομίου και των διαφόρων μετωπικών. Ευτυχώς δεν ζω εκτος Ελλάδας και γνωρίζω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Anonymous >>> Δεν είναι ΚΑΘΟΛΟΥ μάταιο το να γράψεις κι εσύ τίτλους βιβλίων που να υποστηρίζουν τα Τ.Α. διότι τελικά αυτά που λέμε όλοι θα πρέπει κάπου να πατάνε. Η Ιστορία είναι εδώ και χρόνια ένας επιστημονικός κλάδος που μπορεί να τσεκάρει την αλήθεια... Ας την χρησιμοποιήσουμε. Αλλιώς ας πάψουμε να μιλάμε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Εννοώ να πάψουμε να μιλάμε με σιγουριές...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Ανώνυμε, εδώ ο suigenerisav σας κάνει ένα δώρο. Μιά καλή βιβλιογραφία, που δεν έχει στόχο να σας βάλει σε αμφιθέατρα, αλλά γιά να γίνει μιά συζήτηση ΕΔΩ, στο blog του Ανέμου ή σε ένα δικό σας ή όπου αλλού νομίζετε.Η βιβλιογραφία αυτή δεν είναι "εχθρική" προς τα Τ.Α. Τα βιβλία που γράφτηκαν "υπερ" των Τ.Α ,τα περισσότερα "εν θερμώ"΄η κατά την εποχή που υπήρχε μιά εσωτερική διαμάχη μεταξύ των τότε κυβερνητών και των ανθρώπων που πίστευαν ότι "προδόθηκαν" από τους κυβερνήτες (μιλώ γιά την εποχή μετά τον ΙΔΕΑ) ενδεχομένως μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως επισφαλείς πηγές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Άνεμε και Πετεφρή, η ιστορία που έγραψαν οι νικητές του Β' Π.Π. -αρκετά πρόσφατη για αντικειμενικούς μελετητές- γράφηκε από ερευνητές που έζησαν το κλίμα και τα αποτελέσματα αυτού του πολέμου. Πολιτικές προκαταλήψεις και συνεχής προπαγάνδα για τους "κακούς" οδήγησαν την πένα πολλών τέτοιων ερευνητών. Δεν διεκδικώ τον τίτλο του έγκυρου και πλήρως ενημερωμένου αλλά αναζητώ μια οπτική γωνία απαλλαγμένη από το κακόγουστο "εμείς κι εσείς", απαλλαγμένη από σταλινικού τύπου προπαγάνδες και από κομματική μυωπία. Σε μια συζήτηση οφείλουν οι συζητητές να ξεκαθαρίσουν τι θέλουν να κάνουν, να ενισχύσουν την επίπλαστη εικόνα που η προπαγάνδα κάποτε δημιούργησε ή να κινηθούν ενάντια στις προπαγανδιστικές μεθόδους κι άρα ενάντια σε όλους τους μηχανισμούς μαζικής διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Αλλοιώς η όποια συζήτηση θα αποτελεί «δικαστήριο» και συλλογή πειστηρίων του «αθώου» κατά του «ενόχου».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Θα επικαλεστώ βιβλίο ως πηγή, όχι για να θεμελιώσω την άποψή μου αλλά για να πάρω αφορμή για το ερώτημά μου.
    Στο βιβλίο Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ εκδ.1966 του Βας. Σταυρογιαννόπουλου, στον πρόλογο, γίνεται ο διαχωρισμός των Ταγμάτων Ασφαλείας από τα Τάγματα Ευζώνων.
    «Τα Τάγματα Ασφαλείας ή αλλιώς Τάγματα Εθελοντικής Χωροφυλακής ιδρύθηκαν από πρώην στελέχη του ελληνικού στρατού (το πρώτο Τ.Α. ιδρύθηκε το Φθινόπωρο του 1943 στην Αθήνα) με σκοπό την αυτοάμυνα και την προστασία του πληθυσμού από τα εξτρεμιστικά στοιχεία του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Οι διωκόμενοι από το ΕΑΜ και ΕΛΑΣ έφταναν στα αστικά κέντρα για ανεύρεση οπλισμού κι έπειτα επέστρεφαν στα χωριά τους και συγκροτούσαν οπλισμένες ομάδες για περιφρούρηση. Αυτές τις ομάδες συγκέντρωσαν κατά τόπους (κυρίως στην Πελοπόννησο) αξιωματικοί (Παπαδόγγονας, Βρεττάκος, Δεμέστιχας, Κοκκώνης, Κουρκουλάκος κ.α.) για να τις οργανώσουν και να τις συγκροτήσουν σε Σώμα.
    Τα Τάγματα Ευζώνων ιδρύθηκαν (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) το Φθινόπωρο του 1943 από την κυβέρνηση Ράλλη για την αντιμετώπιση των εξτρεμιστών των ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, την προστασία του πληθυσμού των πόλεων και το σχηματισμό ενός εθελοντικού πρότυπου στρατού έτοιμου σε περίπτωση απελευθέρωσης της χώρας.»
    Η κατάσταση της χώρας στα τέλη του 1943 ήταν πραγματικά τέτοια ώστε να ευνοείται η δημιουργία τρόμου στον πληθυσμό, όχι μονάχα από τον στρατό κατοχής αλλά και από εμφύλιες έριδες; Ας παραθέσουμε γεγονότα (μνημονεύοντας και τις πηγές) που έλαβαν χώρα εκείνη την περίοδο για να συνεχίσουν τα ερωτήματα… Πετεφρή αν θες ετοίμασε το επόμενο ερώτημα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Τον Ιούνιο του 2004 πραγματοποιήθηκε στη Σαμοθράκη ένα Συνέδριο Ιστορίας (ΔIEΠIΣTHMΟNIKH ΣYNANTHΣH)με θέμα TH ΔYΣKΟΛH ΔEKAETIA TΟY ΄40.

    Τίτλος του: " «Εχθρός εντός των τειχών: όψεις του δωσιλογισμού στην Ελλάδα της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου»".

    Εισηγητές ήσαν οι: Mark Mezower Vemund Aarbakke (H περίπτωση της Νορβηγίας), Κωνσταντίνος Κατσάνος (Δωσιλογισμός στη Γιουγκοσλαβία), Γεωργία Κρέτση (H περίπτωση της Αλβανίας), Νίκος Ζάικος (Δωσιλογισμός και Διεθνές Δίκαιο), Lidia Santarelli (Συνεργάτες των Ιταλών στην κατεχόμενη Ελλάδα), Ρολάνδος Κατσιαούνης (H οργάνωση X), Στάθης Καλύβας (Θεωρητικές και εμπειρικές προϋποθέσεις ηθικής αξιολόγησης), Θανάσης Καλλιανιώτης (MAY-ΜΑΔ), Βαγγέλης Τζούκας(Προδοσία και αντίσταση στον λόγο του ΕΔΕΣ), K. Γεμενής (Εθνικισμός και δωσιλογισμός), Χρ. Νίκας (Δωσιλογισμός και οικονομικός παραλογισμός), T. Κωστόπουλος (Τάγματα Ασφαλείας και μεταπολεμική εθνικοφροσύνη), Σπ. Σφέτας (H Οχράνα), T. Χατζηαναστασίου (Συνεργάτες Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία), Ραϋμόνδος Αλβανός (Κομιτατζήδες), Ελευθερία Μαντά (Μουσουλμάνοι Τσάμηδες), H. Σκουλίδας (Δωσιλογισμός στην Ήπειρο), Κατερίνα Τσέκου (Αρμενικές κοινότητες στη βουλγαροκρατούμενη Ανατολική Μακεδονία και Θράκη), Μαρία Μποντήλα (Ο δωσιλογισμός στην ελληνική Λογοτεχνία), Μαρία Νικολοπούλου (H «Ορθοκωστά» του Θανάση Βαλτινού), Στράτος Δορδανάς (Από τις προσκοπικές ομάδες στη δολοφονία Λαμπράκη), Βάιος Καλογριάς (H περίπτωση του Αθανασίου Χρυσοχόου, 1941-44), N. Κουλούρης, N. Καραγιαννακίδης (Δωσιλογισμός και συλλογική μνήμη: το παράδειγμα της Καβάλας, 1941-44), K. Λυκουρίνος (Δίκες στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων Καβάλας), B. Ριτζαλέος (Αρχείο Ειδικού Δικαστηρίου Δράμας,).

    Το συνέδριο διοργανώνθηκε από το Δίκτυο Μελέτης Εμφυλίων Πολέμων και το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο. Την ευθύνη της διοργάνωσης ανέλαβαν οι Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Στράτος Δορδανάς και Γιώργος Αντωνίου, ενώ την επιστημονική επιτροπή απαρτίζουν οι John Iatrides, Βασίλειος Κόντης, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, Χάγκεν Φλάισερ, Βασίλης Γούναρης, Ηλίας Νικολακόπουλος και Νίκος Μαραντζίδης.


    Και σίγουρα ΔΕΝ ήταν συνέδριο του ΚΚΕ (ούτε καν του ΣΥΝ), ούτε της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Ορισμένα στοιχεία και αριθμοί που κατατέθηκαν σε εκείνο το Συνέδριο:

    Μεταξύ Ιουνίου 1945 και Σεπτεμβρίου 1946 η δύναμη της Χωροφυλακής αυξήθηκε από 9.000 άνδρες σε 28.569! (Μαζάουερ). Πού ήσαν στα χρόνια της Κατοχής όλοι αυτοί; Στα βουνά με τον... ΕΛΑΣ; Σπίτια τους; Ή στα Τάγματα Ασφαλείας και σε παρόμοιες ομάδες; Περίπου την ίδια εποχή (Σεπτέμβριος '45) οι ελληνικές Αρχές δήλωναν 17.232 κρατουμένους, από τους οποίους 10.000 ήσαν κομμουνιστές και μόλις 1.246 δωσίλογοι! Δύο μήνες μετά, οι έγκλειστοι ΕΑΜίτες έφτασαν τους 50.000!

    Τα ειδικά δικαστήρια που είχαν στηθεί μήνες πριν σε κάθε πόλη της Ελλάδας είχαν γρήγορα μπλοκάρει από χιλιάδες υποθέσεις. Από ένα σημείο και μετά, το κυριότερο επιχείρημα υπεράσπισης ήταν ο «αγώνας εναντίον των κομμουνιστών». Και αποδεικνυόταν καταλυτικό. Οι αξιωματικοί των Ταγμάτων Ασφαλείας συνέχιζαν την καριέρα τους στον Στρατό και στη Χωροφυλακή και στις δίκες καταγράφηκαν και τραγελαφικά περιστατικά, όπου οι κατηγορούμενοι έδιναν εντολές στους φύλακες που τους φρουρούσαν. Στα ειδικά δικαστήρια της Μακεδονίας, οι περισσότεροι που καταδικάζονταν ως δωσίλογοι ήταν (ή φέρονταν ως) συνεργάτες της περιβόητης «Οχράνας», της βουλγαρικής μυστικής Αστυνομίας.

    Οι πρώτες οκτώ εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν (και σταμάτησαν) εκεί (έρευνα Ελένης Χαϊδιά). Γράφτηκε ότι αρκούσε κάποιος να μιλάει σλαβομακεδόνικα ή βουλγάρικα για να χαρακτηριστεί ως δωσίλογος. Το ζήτημα του εθνικού χώρου φαίνεται ότι διαδραμάτισε τον πρώτο λόγο στα ειδικά δικαστήρια της Μακεδονίας. Αντίθετα, νοτιότερα, οι όποιες βαριές ποινές επιβάλλονταν ήταν μάλλον για τα μάτια, αφού στα τέλη του '50 ελάχιστοι δωσίλογοι παρέμεναν στις φυλακές. Κι όμως, το φαινόμενο ήταν τόσο διαδεδομένο, ακόμη και εκτός Ελλάδας. Μέχρι την Τυνησία, σύμφωνα με έρευνα που θα παρουσιαστεί στο συνέδριο. Τα αρχεία της χώρας δείχνουν συνεργασία Ελλήνων με Γερμανούς και με το καθεστώς του Βισί! (Αλέξανδρος Δάγκας). Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου είχε μιλήσει για την αμείλικτη εθνική νέμεσι κατά των συνεργατών των κατακτητών. Ήδη όμως, ξημέρωνε η εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Το 1950 ο ίδιος εκφωνεί λόγο στη γερμανική Βουλή... Και αναφέρθηκε στην απειλή του κομμουνισμού...


    (περισσότερα στοιχεία: http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A&f=17974&m=P12&aa=1)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. o Θεόδωρος Χάρακας, υπάλληλος σε εβραικό κατάστημα της οδού Βασιλέως Κωνσταντίνου (Βενιζέλου)ζήτησε και πήρε από τους ιδιοκτήτες 5000 χρυσές λίρες για να τους εκδώσει ελληνικές ταυτότητες καθώς είχε έλεγε "γνωριμίες". Το απόγευμα επέστρεψε με τη γερμανική στρατιωτική αστυνομία. Τα επόμενα χρόνια έζησε(ζει?) πλούσιος πλέον. Αγόρασε μεταξύ άλλων, μεγάλη έκταση στο Πευκοχώρι. Η ιστορική συζήτηση πολύ ενδιαφέρουσα και μόλις ξεκίνησα τη μελέτη της βιβλιογραφίας, αλλά μπήκα στον πειρασμό να γράψω και μια "μικρή ιστορία" απο αυτές που απαρτίζουν τη μεγάλη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Δεν διαφωνώ σε πολλά από τα στοιχεία σου. Αλλά δεν λένε όλη την αλήθεια, η οποία ούτως ή άλλως τελικά είναι υποκειμενική.
    Αν δεν ήταν ο Κουρκουλάκος (που μόνο άγιος δεν ήταν), η Πάτρα θα είχε αιματοκυλιστεί, θα είχε ξεκληριστεί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Η συμμετοχη των ταγματασφαλιτων της Θεσσαλονικης στον εξανδραποδισμο της τεραστιας Εβραικης κοινοτητας εντασσεται και αυτη στην "αντισταση" εναντια στο ΚΚΕ?

    Γιατι οσο "αγαθος" μπορει να χαρακτηριστει ο αντικομμουνισμος, η στηριξη, και ενεργη συμμετοχη στο Ολοκαυτωμα, δεν μπορει παρα να ειναι εγκλημα κατα της Ανθρωποτητας.

    Ας αφησουμε λοιπον το εργο της "ηθικης αποκαταστασης" των ταγματασφαλιτων σε γραφικους οπως ο Ιρβινγκ και ας ασχοληθουμε με τιποτα σοβαροτερο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Τα 15 sites που άλλαξαν το internet

Πως θα έσωζα τους New York Times