People are strange, when you're a stranger
Faces look ugly when you're alone
People seem wicked, when you're unwanted
Streets are uneven, when you're down
Doors
Δύο μέρες μετά την παρέλαση. Οι εξέδρες των επισήμων έχουν ήδη μαζευτεί. Τα δαφνόφυλλα μαραίνονται από την παράταιρη ζέστη του Οκτωβρίου. Τα ντεμί σεζόν κοστούμια των επισήμων βρίσκονται σε μια αμηχανία. Εκεί από όπου πέρασαν τα άρματα μάχης –ο “Αγγελιοφόρος” έγραφε προχθές ότι είμαστε, μαζί με τη Γαλλία και την Τουρκία, μια από τις τελευταίες ευρωπαϊκές χώρες, όπου συνεχίζουν να γίνονται παρελάσεις– έχει μείνει το θλιμμένο αποχαιρετιστήριο βλέμμα του κυρίου Στεφανόπουλου. Οι σημαίες διπλώνονται προσεχτικά για να ξαναβγούν στο δρόμο, στο μπαλκόνι, στην κερκίδα, στο πίσω τζάμι του αυτοκινήτου κατά την επόμενη εθνική επέτειο ή την επόμενη αθλητική νίκη.
Φέτος ήταν η χρονιά της. Τη σηκώσαμε, την κρεμάσαμε, τη φορέσαμε, την ανεμίσαμε. Στις 25 Μαρτίου, στο Euro, στους Ολυμπιακούς, στο Survivor, στη Γιουροβίζιον, στη Γιουροντίσνεϊ. Την κράτησε ο Πύρρος, ο Κάχι, ο Ιωάννης, η Γιάννα, η Ντόρα, ο Οτο, ο Ντέμης, η Δέσποινα, ο Διονύσης, η Καλομοίρα. Πήγαν να την κρατήσουν και ο Κώστας με την Κατερίνα, αλλά έπεσαν από το μηχανάκι και μείναμε να τους θυμόμαστε από τις παλιές, καλές και ανυποψίαστες ημέρες με τη σημαία τυλιγμένη στο λαιμό τους και με έναν κόμπο στο δικό μας λαιμό. Ο Σάκης έκανε ένα βήμα ακόμη πιο μπροστά: τη φόρεσε. Κι έτσι την είδαμε σε όλες τις ενδυματολογικές version που μπορεί να σκεφτεί μια μοδίστρα. Σημαίες σε t-shirt, σε πουκάμισο, σε ταγέρ, σε “κορμάκι”, σε κομπινεζόν, σε πετσέτα θαλάσσης, σε παρεό, σε φουλάρι. Σημαίες βαμβακερές, νάιλον, μακό, ζέρσεϊ, με στρας, με πούλιες, με κέντημα στο χέρι. Δεν προλάβαιναν να ράβουν τα φασονατζίδικα. Στο τέλος φέραμε και made in China, καθώς η ζήτηση εθνικών συμβόλων ξεπέρασε την εθνική μας παραγωγή. Για να μην πούμε για τις εθνικές μπλούζες που έγραφαν “CHARISTEAS” και “ZAGORAKIS”.
Και μέσα σε όλο αυτό το γαλανόλευκο παρανάλωμα του 2004, όπου κανείς δε φάνηκε να ενοχλείται από την υπερβολή και την αμετροέπεια ορισμένων, εμφανίζεται μια 15χρονη, στη Λάπα Αχαΐας, και ζητάει να κρατήσει κι αυτή τη σημαία και τότε κάποιοι της το απαγορεύουν με ένα «όχι, ΕΣΥ δε θα την κρατήσεις!». Τη σήκωσε η “σάρα και η μάρα” –ενίοτε και το κακό συναπάντημα– αλλά η αριστούχα να μην τη σηκώσει. Κι ας ξέρει, ως αριστούχα, καλύτερα από άλλους συνομήλικούς της την ελληνική ιστορία και το τι σημαίνει αυτή η σημαία. Δε θα τη σηκώσει επειδή είναι ξένη και εξ αυτού κινδυνεύουν οι ρίζες μας, οι παραδόσεις μας, τα κόκαλα των προγόνων μας, τα όσια και τα ιερά μας. Τα σύμβολά μας.
Το παιχνίδι με τα σύμβολα είναι συχνά πολύ πιο επικίνδυνο από το παιχνίδι με την πραγματικότητα. Ειδικά όταν τα σύμβολα σκεπάζουν αυτήν την πραγματικότητα. Οταν, αντί να εκφράζουν την αλήθεια, αντί να συμπυκνώνουν το νόημα, αντί να υποδεικνύουν την ουσία, δημιουργούν σύγχυση. Και τότε δεν την πληρώνει μόνο το σύμβολο, την πληρώνουμε όλοι μας. Γιατί εκεί είναι που “χάνεται η μπάλα”. Εκεί είναι που τα όρια ανάμεσα στον πατριωτισμό, τον εθνικισμό και το ρατσισμό γίνονται πιο δυσδιάκριτα και κινδυνεύεις να δεις τα “αβγά του φιδιού” να εκκολάπτονται από εκεί που δεν το περιμένεις. Κι όπως πέρσι και πρόπερσι με τον Οδυσσέα Τσενάι, έτσι και φέτος άρχισε το θέατρο του παραλόγου στα τηλεπαράθυρα: Μας κάνει “εθνικά υπερήφανους” ο ελληνοποιημένος αθλητής από τη Γεωργία που παίρνει το “χρυσό” και δε μας κάνει το κοριτσάκι αλβανικής καταγωγής που θέλει να σηκώσει τη σημαία στην Αχαΐα; Είναι το ίδιο πράγμα η εθνική επέτειος και η Eurovision; Κι αν είναι άλλο, πόσο ακριβώς άλλο είναι; Τι έχει μεγαλύτερη σημασία; Το ποιος σηκώνει τη σημαία ή το ότι τα Ελληνόπουλα δε γνωρίζουν τι ακριβώς γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου και αν εκείνη την ημέρα μπήκαν οι Τούρκοι στο Πολυτεχνείο και έριξαν την πόρτα; Το να κρατάς τη σημαία είναι τιμή για τον φέροντα ή επιβράβευση για τους καλούς βαθμούς; Γεννιέσαι Ελληνας ή γίνεσαι; Κι αν γεννιέσαι, σε ποιο γονίδιο του DNA σου το γράφει; Τα Ελληνοαμερικανόπουλα δεύτερης και τρίτης γενιάς που σηκώνουν την αμερικάνικη σημαία τι είναι; Προδότες ή Ελληνες; Εναν Αλβανό πότε πρέπει να τον δέρνουμε, όταν σηκώνει την αλβανική σημαία επειδή νίκησε στο ποδόσφαιρο ή όταν σηκώνει την ελληνική σημαία επειδή αρίστευσε στο σχολείο. Η κυρία με το στρας μπλουζάκι είναι περισσότερο πατριώτισσα από τη μικρή Ρωσίδα που μετέχει της ελληνικής παιδείας;
Απλουστεύουν όσοι χαρακτηρίζουν ρατσιστές τους κατοίκους της Λάπας Αχαΐας σήμερα και της Μηχανιώνας πέρσι. Ο ρατσισμός είναι κάτι πολύ πιο άγριο και πολύ πιο βαθύ από αυτήν την ξενοφοβική, δήθεν πατριωτική, υπεράσπιση των συμβόλων. Ο ρατσισμός μιλάει για “καθαρότητα” της φυλής, για “ανωτερότητα” της ράτσας. Προετοιμάζει “Ράιχ”, δεν αρκείται σε σαχλαμαρίτσες. Το πρόβλημα είναι αλλού. Στην αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να δεχτεί και να αφομοιώσει τους “ξένους”. Να πάψει να τους θεωρεί “εισβολείς”, “κατακτητές”, “αφέντες” ή απλώς “τουρίστες”. Να μάθει να σέβεται τη διαφορετικότητα. Να μάθει ότι οι λαοί που τολμούν να αναμειγνύονται, να ανταλλάσσουν πολιτισμούς, ιδέες, σκέψεις, γονίδια, είναι οι λαοί που θα επιζήσουν απλώνοντας νέες ρίζες. Αυτά δεν είναι θεωρητικά: η Θεσσαλονίκη αποτελεί ιστορικό παράδειγμα μιας τέτοιας στάσης απέναντι στο “ξένο”. Κοσμοπολίτισσα και προσφυγομάνα σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της. Πανεπιστημιούπολη της γνώσης, των φοιτητών από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Χωνευτήρι λαών και πολιτισμών που συμβίωσαν και συμβιώνουν αρμονικά χωρίς η ίδια η πόλη να χάσει την ταυτότητά της, αλλά ίσα ίσα ενισχύοντάς την. Γι’ αυτό και εξακολουθεί να έλκει ανθρώπους από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Στο “minima” που κρατάτε στα χέρια σας, φιλοξενούμε 40 συμπολίτες μας που επέλεξαν αυτόν τον τόπο ως πατρίδα και μιλούν για το σύγχρονο Ελληνα. Το τεύχος αυτό είναι αφιερωμένο στους δικούς μας “ξένους”.
Καλό σας Σάββατο
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου