Με μία "Κόκκινη" αφορμή...

Το έχω πει και το έχω γράψει αναλυτικά πολλές φορές την τελευταία (και βάλε) δεκαετία: οι επιχειρήσεις των ΜΜΕ συναποτελούν έναν παρασιτικό κλάδο ο οποίος επιζεί προσκολλημένος πάνω στους παραγωγικούς τομείς (πρωτογενείς και μεταποιητικούς) χωρίς ο ίδιος να παράγει προϊόντα ή αγαθά με την αυστηρή έννοια των όρων. Η οικονομική υγεία αυτών των επιχειρήσεων εξαρτάται απολύτως και είναι ευθέως ανάλογη της υγείας της ευρύτερης οικονομίας καθώς είναι απόλυτα εξαρτημένες τόσο από την αγοραστική δύναμη των αναγνωστών/ακροατών/θεατών όσο, πολύ περισσότερο, από τις δυνατότητες των διαφημιζομένων αφού τα μοναδικά (νόμιμα) έσοδά τους είναι από τις πωλήσεις (π.χ. εφημερίδων, περιοδικών) και οι διαφημίσεις.
Μία διευκρίνιση: μιλάμε πάντα για τις επιχειρήσεις ΜΜΕ και όχι φυσικά για τις έννοιες της ενημέρωσης και της δημοσιογραφίας που ναι μεν μέχρι κάποιο ιστορικό σημείο (πριν την ανάπτυξη των Νέων διαδικτυακών Μέσων και Τεχνολογιών) ήσαν απόλυτα σχεδόν ταυτισμένες με τις επιχειρήσεις αυτές.
Και μία ακόμη: οι επιχειρήσεις ΜΜΕ δεν υπήρξαν ποτέ υγιείς καθώς στην πραγματικότητα τα κέρδη τους δεν προέρχονταν από την αγορά, παρά μόνο ως ένα ποσοστό, αλλά από παράπλευα οφέλη που είχαν να κάνουν με την δύναμη, την εξουσία, τη στήριξη άλλων δραστηριοτήτων, άσχετων με την ενημέρωση και βέβαια με το κρατικό χρήμα. Για να ξέρουμε και τι λέμε δηλαδή...
Η "παραγωγή" ειδήσεων και η αναμετάδοσή τους με οποιονδήποτε αναλογικό, ηλεκτρονικό, ψηφιακό τρόπο, ΔΕΝ έχει να κάνει με την παραγωγή προϊόντων ούτε και με την προσφορά κάποιας υπηρεσίας που θα μπορούσαν να τιμολογηθούν ή έστω να αξιολογηθούν οικονομικά. Εκείνο που ουσιαστικά εκμεταλλεύονται οι επιχειρήσεις ΜΜΕ είναι οι χώροι ανάμεσα στα κείμενα και οι χρόνοι ανάμεσα στις εκφωνήσεις των ειδήσεων και αυτούς πουλάνε στους διαφημιζόμενους. Και μιλάμε πάντοτε γι αυτό που γίνεται "πάνω από το τραπέζι" για να μην περιπλέξουμε (ή δια-πλέξουμε) τα πράγματα.
Η ενημέρωση, πάλι, ούτε πουλιέται ούτε αγοράζεται. Και γι αυτόν ακριβώς το λόγο, όταν εμφανίστηκαν οι τεχνολογίες εκείνες που δίνουν δωρεάν τη δυνατότητα μετάδοσης ειδήσεων και στη συνέχεια η "κατανάλωσή" τους από τον καθένα, ο κλάδος των ΜΜΕ κλονίστηκε συνθέμελα.
Σε μία οικονομία όπου η πρωτογενής παραγωγή έχει γονατίσει -αν υποτεθεί ότι κάποτε στεκόταν στα πόδια της- είναι επόμενο και τα "παράσιτα" να μην περνούν και τις καλύτερες ημέρες τους. Ετσι ανακύπτει ένα διπλό πρόβλημα:
Πρώτον, τι γίνεται με τους εργαζόμενους (κάθε ειδικότητας) σε αυτόν τον κλάδο και δεύτερον τι γίνεται με την υπόθεση της ενημέρωσης. Είναι δύο ξεχωριστά ζητήματα που επιδέχονται ξεχωριστές αναλύσεις παρά το ότι τέμνονται σε πολλά σημεία.
Το πρώτο πρόβλημα, αυτό των εργαζομένων, αγγίζει τα όρια του υπαρξιακού ερωτήματος. Αλήθεια ποια είναι θέση του εργατικού κινήματος (...της Αριστερά, δηλαδή) για ολόκληρες ομάδες εργαζομένων σε "παρασιτικούς" κλάδους, για τους εργαζομένους στα Καζίνο, για να πούμε ένα παράδειγμα αρκετά εξώφθαλμο; Τους κατηγορεί για την επαγγελματική τους επιλογή και τους απορρίπτει συλλήβδην; Τους αποδέχεται και υπερασπίζεται τα δικαιώματά τους; Κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί ή το αναδεικνύει; Ποιές επεξεργασίες έχει κάνει η Αριστερά για τα ΜΜΕ και τους ερεγαζόμενους σε αυτά; Γιατί δεν μπορεί να στηρίξει ούτε τα δικά της ΜΜΕ; (Χθες το ΚΚΕ, σήμερα και αύριο ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα σε αυτά).
Η κουκουεδίστικη απάντηση "σε συνθήκες καπιταλισμού ζούμε, σύντροφε, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς", δεν ικανοποιεί. Δεν αρκεί. Δεν λύνει κανένα πρόβλημα.
Το θέμα είναι τεράστιο και ταυτόχρονα είναι ένας από τους δείκτες του κατά πόσο μπορεί να υπάρξουν σύγχρονες, προοδευτικές απαντήσεις και προτάσεις για ένα νέο υπόδειγμα και στην Ενημέρωση...

Θα επανέλθω