Ολοι το έχουμε πει για την επιχείρηση στην οποία δουλεύουμε: "Τι με νοιάζει εμένα; Δικό μου είναι το μαγαζί; Εχω να κερδίσω τίποτα παραπάνω από το μισθό μου;".
Θα μιλήσω για τις εφημερίδες αφού σε αυτές έχω δουλέψει τα περισσότερα χρόνια της ζωής μου χωρίς αυτό να σημαίνει οτι όσα πω δεν ισχύουν και σε κάποιες άλλες δουλειές.
Αυτή η νοοτροπία έχει (μάλλον είχε) τη βάση της στη λογική της "υπεραξίας" και της κλοπής της από τα αφεντικά. Τι λέει αυτή η λογική (η οποία ίσχυε, ισχύει και θα ισχύει στις καπιταλιστικές αλλά και στις μικτές οικονομίες); Πως ο εργαζόμενος παράγει κάτι παραπάνω από το προϊόν ή την υπηρεσία που προσφέρει έναντι της αμοιβής που του δίνεται. Παράγει μια αξία για την οποία ποτέ δεν πληρώνεται και την οποία καρπώνεται εξ ολοκλήρου ο εργοδότης. Αυτή η υπεραξία ουδέποτε αναδιανέμεται στους εργαζόμενους και ποτέ δεν αποδίδεται στην κοινωνία. Συσσωρεύεται. Αποτελεί το "χαμένο" πλούτο της κοινωνίας. Συχνά μετατρέπεται σε ισχύ σε βάρος της κοινωνίας.
Κι επειδή ακριβώς ισχύουν όλα αυτά το πιο "αποτρόπαιο" σενάριο για τους επιχειρηματίες, μικρούς και μεγάλους δεν είναι το ενδεχόμενο αντίδρασης των εργαζομένων αλλά εκείνο της συμμετοχής τους στην επιχείρηση. Μια συμμετοχή που θα μπορούσε να οδηγήσει στη μερική έστω αναδιανομή της υπεραξίας (με τη μορφή π.χ. μερισμάτων). Κι αυτό διότι, συν τοις άλλοις, θα "έσπαζε" και τις αυστηρές ιεραρχικές δομές των επιχειρήσεων άρα και του κεντρικού ελέγχου τους.
Σε επιχειρήσεις όπου αυτές οι ιεραρχικές δομές και το σύστημα ελέγχου είναι, εκ των πραγμάτων, πιο χαλαρό έχει, κατά καιρούς, επιχειρηθεί η συμμετοχή των εργαζομένων είτε από την αρχή είτε στην πορεία- όχι δυστυχώς με μεγάλη επιτυχία. Τέτοιες επιχειρήσεις είναι τα ΜΜΕ και κυρίως οι εφημερίδες. Σε αυτό βοηθούσαν και βοηθούν μια σειρά από ειδικούς παράγοντες όπως η πνευματική φύση της δουλειάς του δημοσιογράφου, ο κώδικας δεοντολογίας, τα -κάποτε- ισχυρά συνδικάτα Τύπου, ο πολιτικός και ιδεολογικός χαρακτήρας του περιεχομένου, το εφήμερο της παραγωγής, η συνεχής διαχείριση κρίσεων (ΣΗΜ. έχω γράψει παλαιότερα πως η λειτουργία μιας εφημερίδας, ενός περιοδικού, ενός ραδιοφωνικού προγράμματος είναι μια συνεχής, συλλογική διαχείριση κρίσεων).
Και για πιαστώ από το τελευταίο: Τι γίνεται όταν ένας κλάδος που η παραγωγική του διαδικασία είναι μια συνεχής διαχείριση κρίσεων περνάει κρίση; Κρίση αξιοπιστίας, κρίση στους επιμέρους τομείς (ζήτηση, διανομή, μορφή); Υπαρξιακή κρίση;
Την διαχειρίζεται! Και το κάνει όπως ξέρει, αιώνες τώρα, να το κάνει: συλλογικά.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση (για άλλους κλάδους θα μπορούσα να μιλήσω μόνο γενικά) και τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Η συμμετοχή των εργαζομένων στις επιχειρήσεις των ΜΜΕ, στις εφημερίδες, στα ραδιόφωνα δεν είναι ένα δημοκρατικό τερτίπι, ένα πείραμα συλλογικότητας, ένας "σοσιαλισμός του κουτιού".
Είναι όρος επιβίωσης των ίδιων των επιχειρήσεων άρα και των εργαζόμενων αλλά και του ίδιου του κοινωνικού αγαθού της ενημέρωσης.
Συμμετοχή στο εταιρικό σχήμα με μετοχές...
Συμμετοχή στις λήψεις αποφάσεων...
Συμμετοχή στην αλλαγή από την παλιά μορφή στα Νέα Μέσα...
Συμμετοχή στην επίλυση προβλημάτων όπως οι πωλήσεις, η διανομή, η δημιουργία νέων διαύλων ενημέρωσης...
Για κάποιους εκδότες και ιδιοκτήτες αυτό το σενάριο εξακολουθεί να είναι αποτρόπαιο.
Για κάποιους συναδέλφους μου -φοβάμαι τους περισσότερους- αυτό είναι κάτι αδιανόητο.
Ας διανοηθούν και οι μεν και οι δε ότι το πραγματικά αποτρόπαιο θα είναι να πάψουν να υπάρχουν...
Και ας τολμήσουν (αντί να αυτοκτονήσουν).
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου