Δυο κείμενα για τα τρέχοντα γεγονότα, από τον Πάνο Σώκο και τον Σήφη Πολυμίλη
----
Παιχνίδια εξουσίας, εργολάβοι ενημέρωσης...
Του ΠΑΝΟΥ ΣΩΚΟΥ
Πολλοί επιχειρηματίες-εργολάβοι στον χώρο του Τύπου (ελάχιστες οι εξαιρέσεις) εδώ και πολλούς μήνες είχαν προϊδεάσει ότι θα αξιοποιήσουν την οικονομική κρίση για να ... ξεφορτώσουν εργαζομένους ή να επανεξετάσουν τις εκδοτικές επενδύσεις τους ανάλογα με την έκβαση των παιχνιδιών εξουσίας στα οποία επιδίδονται.
Επομένως, ήταν ξαφνικό, προκάλεσε σοκ, αλλά δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία το κλείσιμο ενός μεγάλου μέσου ενημέρωσης. Το βίαιο και το κυνικό της κίνησης προκάλεσε σοκ και το γεγονός ότι για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες κλείνει στην Ελλάδα μια μεγάλη εφημερίδα, όπως ο «Ελεύθερος Τύπος», αφήνοντας στον δρόμο 450 εργαζομένους.
Ομως το κλείσιμο ενός μέσου ενημέρωσης πλήττει κυρίως την πολυφωνία και το πολιτικό σύστημα, και αυτή η διάσταση πρέπει να αναδειχθεί στην παρούσα συγκυρία, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει κανείς την υπαρκτή επενδυτική-οικονομική διάσταση.
Οι φόβοι των εργαζομένων στον Τύπο, ότι το κλείσιμο του «Ε.Τ.» θα λειτουργήσει ως ντόμινο, είναι υπαρκτοί και βάσιμοι καθώς:
* Αρκετοί... επενδυτές στον χώρο του Τύπου -όψιμοι ορισμένοι εξ αυτών- επιδιώκουν να πιέσουν την εξουσία υπέρ των παράλληλων επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων ή να εξυπηρετήσουν προσωπικές πολιτικές φιλοδοξίες, παρά να ενισχύσουν την αξιοπιστία των μέσων ενημέρωσης. Τα παιχνίδια εξουσίας που παίζουν υπονομεύουν τον Τύπο, τους εργαζόμενους, τη δημοσιογραφία και απομακρύνουν τους αναγνώστες.
* Η ποιότητα της ενημέρωσης, που θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ασπίδα στην κρίση και να ξενακερδίσει ο Τύπος την εμπιστοσύνη των αναγνωστών, είναι το μεγάλο ζητούμενο τα τελευταία χρόνια.
* Η μείωση της κυκλοφορίας των εφημερίδων και η μείωση των διαφημιστικών εσόδων λόγω της μεγάλης κρίσης επιτείνουν την αγωνία και την ανασφάλεια των εργαζομένων, που ζουν σε ένα αβέβαιο εργασιακό καθεστώς.
Το ίδιο διάστημα δυστυχώς κανένας δεν ανέλαβε τις ευθύνες που του αναλογούσαν. Οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων είναι περισσότερο απορροφημένοι στον μεταξύ του ανταγωνισμό και δεν ασχολούνται συλλογικά με το πρόβλημα. Κυρίως όμως πολλοί εξ αυτών εναγκαλίζονται με την εξουσία, παίζουν παιχνίδια μαζί της και συναλλάσσονται εις βάρος και της αξιοπιστίας του Τύπου και του υγιούς ανταγωνισμού. Η Ενωση Συντακτών παρακολουθεί το πρόβλημα να μεγαλώνει (απολύσεις, περικοπές, εκ περιτροπής εργασία, λουκέτα σε μικρότερα του
«Ελεύθερου Τύπου» μέσα ενημέρωσης) και αντιδρά με σπασμωδικές κινήσεις, χωρίς να έχει επεξεργασθεί ποτέ μια συνολική και αξιόπιστη πρόταση. Η εσωτερική της δυσλειτουργία συχνά υπονομεύει τον ρόλο της. Η κυβέρνηση πριμοδοτεί με αδιαφάνεια και μέσω της κρατικής διαφήμισης μέσα ενημέρωσης χωρίς αντικειμενικά κριτήρια, αλλά με γνώμονα την εξασφάλιση προνομιακών σχέσεων. Κι όλα αυτά τη στιγμή που από τον περασμένο χειμώνα ο Σαρκοζί στη Γαλλία εφαρμόζει συγκεκριμένο πακέτο μέτρων για την ενίσχυση του γαλλικού Τύπου που
επίσης βρίσκεται σε κρίση. Το ΠΑΣΟΚ εξαντλεί τη... συνεισφορά του με τη θέση του περί αυτονομίας της πολιτικής και των διακριτών ρόλων Τύπου - πολιτικών καταγγέλλοντας την κυβέρνηση. *
---
Ο καφές και η δημοκρατία
Του ΣΗΦΗ ΠΟΛΥΜΙΛΗ
Κοιτάζοντας, ξεχάσαμε πως ίσως κοιτούν κι εμάς
Ρολάν Μπαρτ
Χρειάστηκε να κλείσει εν μιά νυκτί ένα συγκρότημα Τύπου για να καταλάβει η ΕΣΗΕΑ -κι οι δημοσιογράφοι συνολικά, ας μη γελιόμαστε- ότι δεν πάει άλλο... Οτι ο Τύπος και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ δεν καταγράφουν και σχολιάζουν καθημερινά την κρίση, αλλά αποτελούν και τα ίδια πλέον αναπόσπαστο μέρος της... Οτι η αβεβαιότητα για το μέλλον των δημοσιογράφων αλλά και των έντυπων μέσων συνολικά είναι πλέον μέρος της καθημερινότητάς τους.
Εδώ και πάρα πολύ καιρό οι προειδοποιήσεις ήταν συνεχείς και κραυγαλέες. Μόνο που προτιμούσαμε να μην τις βλέπουμε, να μην τις συνειδητοποιούμε, γιατί τότε έπρεπε να αναλογιστούμε και τις δικές μας ευθύνες...
Βλέπαμε τις κυκλοφορίες των εφημερίδων να συρρικνώνονται διαρκώς, αλλά προτιμούσαμε να ανεχόμαστε την πλασματική τους μεγέθυνση μ' ένα πλήθος «προσφορών» που υποκαθιστούσαν και εν τέλει απαξίωναν τη δημοσιογραφική ύλη.
Παρακολουθούσαμε τη συνεχή διόγκωση της αναξιοπιστίας των Μέσων αλλά και των δημοσιογράφων, αλλά δεν τολμούσαμε να ακουμπήσουμε καν το πρόβλημα γιατί τότε θα έπρεπε να ανατρέψουμε και τη βολεμένη καθημερινότητά μας...
Ανεχόμασταν την επιβίωση μιας σειράς λαθρόβιων ή περιθωριακών επί της ουσίας εντύπων χάρις στην αρωγή τής εκάστοτε εξουσίας, αλλά δεν αντιδρούσαμε εν ονόματι κάποιων επισφαλών και κακοπληρωμένων θέσεων εργασίας...
Αποδεχτήκαμε την εισβολή -για την ακρίβεια, κυριαρχία- μιας σειράς διαπλεκόμενων επιχειρηματικών συμφερόντων στα Μέσα που υπονόμευσαν με τις πρακτικές τους κάθε έννοια δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αφού τα -και μας- χρησιμοποιούσαν ως όχημα για την εξυπηρέτηση και τη διεύρυνση των κάθε είδους αλλότριων επιχειρήσεών τους ...
Αδιαφορήσαμε για την αθέμιτη επί χρόνια αδιαφανή χρηματοδότηση μέσω των κρατικών διαφημίσεων από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, με αποκορύφωμα την τελευταία μιας σειράς εντύπων με μόνο κριτήριο την υποταγή και τη συμμετοχή τους στα εκάστοτε παιχνίδια της εξουσίας. Οπως αδιαφορήσαμε για τη γιγάντωση των Freepress χωρίς δημοσιογράφους μέσω της κρατικής χρηματοδότησης.
Σφυρίζαμε αδιάφοροι για τον εκμαυλισμό και τη χειραγώγηση των δημοσιογράφων μέσω των διορισμών σε κρατικές ή κρατικοδίαιτες υπηρεσίες, όπως σφυρίζαμε αδιάφοροι για τα φαινόμενα πολυθεσίας και αργομισθίας.
Αποδεχθήκαμε τη μετατροπή των Μέσων σε κλασικές εμπορικές επιχειρήσεις, χωρίς κανέναν εσωτερικό έλεγχο, και τώρα που το μοντέλο αυτό καταρρέει λόγω της κρίσης, της δραματικής πτώσης των διαφημιστικών εσόδων και της κακής διαχείρισης θυμηθήκαμε να καταγγείλουμε τους ανάλγητους επιχειρηματίες εργοδότες..
Και τώρα φυσικά τρέχουμε και δεν φτάνουμε για να περισώσουμε ό,τι μπορούμε σε συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες και απρόβλεπτες. Με την κοινή γνώμη θεατή και εν πολλοίς αδιάφορη γι' αυτά που μας συμβαίνουν αφού καταφέραμε να θεωρεί και τους δημοσιογράφους και τα Μέσα μέρος του προβλήματος... Ομως δεν έχουμε και άλλη επιλογή.
Πέρα από τα δεδομένα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Τύπος, η μεγάλη πρόκληση είναι να ξανακερδίσει ο Τύπος την αξιοπιστία του, να γίνει συνείδηση σε όλους ότι μια πλουραλιστική, αντικειμενική, κριτική ενημέρωση αποτελεί συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας. Ενα στοίχημα που αφορά πρωτίστως τους δημοσιογράφους, αλλά και την κοινωνία συνολικά ...
---
Δημοσιεύονται στο σημερινό φύλλο της Ελευθεροτυπίας
http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=24/06/2009&id=56958
και
http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=24/06/2009&id=56960
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου