Φτωχαίνουμε από δάση, φτωχαίνουμε από λόγια· πλουτίζουμε σε κοινοτοπίες, ανοησίες, κλισέ, υπερβολές. Μια αφόρητη σαχλαμάρα, η οποία εκφέρεται με τη μέγιστη δραματικότητα και απλώνεται πάνω από την επικράτεια της τηλεοπτικής εικόνας μαζί με την κάπνα από τα καιγόμενα δέντρα.
Και το όλο πράγμα θ' αποτελούσε μια ακόμη έκφανση της τηλεοπτικής γελοιότητας, αν δεν είχε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Και πρώτα απ’ όλα το μιθριδατισμό, την αύξηση δηλαδή της αντοχής (και της ανοχής μας) απέναντι στα όσα συμβαίνουν, όπου μόνο το τραγικότερο -π.χ. η απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής- μπορεί να ξυπνήσει για λίγα λεπτά το ενδιαφέρον μας. Η επαναλαμβανόμενη κοινοτοπία του «πύρινου εφιάλτη», των «πύρινων φλογών» (λες και υπάρχουν… υγρές φλόγες), βοηθούν στο να συνηθίσουμε την πραγματικότητα, καθώς την τυποποιούν και την απομακρύνουν από εμάς. Το «έκτακτο γεγονός» μετατρέπεται σε αναμενόμενη είδηση· «τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα!». Το ενδιαφέρον σε αδιαφορία.
Δεύτερο και πιο επικίνδυνο αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο περιγράφονται οι πυρκαγιές (αλλά και πολλά άλλα σημαντικά γεγονότα) είναι η συνειδητή ή ασυνείδητη απόκρυψη της αλήθειας. Τρανταχτό παράδειγμα η απόδοση της ευθύνης του 95% των πυρκαγιών σε «εμπρησμούς». Τι κι αν έρευνες επί ερευνών, ανακρίσεις επί ανακρίσεων, απολογισμοί επί απολογισμών επιμένουν ότι το ποσοστό των πραγματικών εμπρησμών δεν ξεπερνά το 10%; Τι κι αν σε αυτό το 10% εκτός από τους οικοπεδοφάγους (κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι υπάρχουν) περιλαμβάνονται εμπρησμοί από αμέλεια, λάθος, ατύχημα, ενέργειες παιδιών, ψυχοπαθών κ.τ.λ.;
Ο «εμπρηστής» με την κουκούλα, το μηχανάκι και τον αναμμένο δαυλό στο χέρι «πουλάει» κι επειδή «πουλάει», έχει γίνει μια αρχετυπική φιγούρα των τελευταίων 40 χρόνων. Ενας άπιαστος μύθος, κάτι σαν τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη, που φαίνεται να βολεύει τους πάντες. Βολεύει το Κράτος και τις κυβερνήσεις, που έχουν αφήσει τα ελληνικά δάση στη μοίρα τους, χωρίς δασολόγιο και κτηματολόγιο, χωρίς μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών, χωρίς δρακόντειους νόμους εναντίον της οικοπεδοποίησης και των αυθαιρέτων. Βολεύει τους Τοπικούς Αρχοντες που, μόνο όταν οι φλόγες «γλείψουν» τα σπίτια των δημοτών (και ψηφοφόρων) τους, αποφασίζουν να ασχοληθούν με τα δάση της περιοχής τους. Βολεύει τους πολίτες-δημότες-ψηφοφόρους, που πετούν τα σκουπίδια τους όπου σταθούν κι όπου βρεθούν, που επισκέπτονται τα δάση μόνο αν διαθέτουν 4Χ4, που 200.000 (!!!) εξ αυτών βρίσκονται στα δικαστήρια με τη Δασική Υπηρεσία, για να αποχαρακτηρίσουν το οικοπεδάκι τους. Βολεύει τη ΔΕΗ, που δεν εκσυγχρονίζει το δίκτυό της και δεν απομακρύνει συστηματικά τα κλαδιά από τα ηλεκτροφόρα καλώδια. Ενίοτε βολεύει και κάποιους πολιτικούς, για να χτυπήσουν την αντίπαλη παράταξη, όπως έγινε πρόσφατα με τις δηλώσεις Γιακουμάτου.
Κι αφού ο «εμπρηστής» μας βολεύει όλους, γιατί να μη βολεύει και τους «σεναριογράφους» των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων, οι οποίοι έχοντας πάρει, στο όνομα της τηλεθέασης, οριστικό διαζύγιο με τη λογική και τη διασταυρωμένη είδηση, «ανακαλύπτουν» παντού εμπρησμούς επιστρατεύοντας αυτόπτες μάρτυρες που είδαν «μια φωτιά εδώ και μία στα εκατό μέτρα»;
Πριν από ένα χρόνο είδα με τα ίδια μου τα μάτια ένα μπουρίνι-«εμπρηστή» ν' ανάβει τουλάχιστον δέκα φωτιές γύρω από τα Νέα Μουδανιά από κεραυνούς, λίγο πριν ξεσπάσει η μεγάλη πυρκαγιά της Κασσάνδρας. Κι όμως, ακόμη και σήμερα κάποιοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι τη φωτιά την έβαλαν εμπρηστές, χωρίς να κατανοούν πως το μέγεθος μιας καταστροφής δε μικραίνει, αν η φωτιά προκλήθηκε από φυσικά αίτια. Αντίθετα, μεγαλώνει όταν το δάσος δεν έχει καθαριστεί, δεν υπάρχουν δρόμοι για να περάσουν τα πυροσβεστικά οχήματα, δε γίνονται έργα που θα διαφυλάξουν τη διαδικασία της φυσικής αναδάσωσης και αναγέννησης της φύσης.
Ισως κάποτε θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ο εικονικός «εμπρηστής» αποδεικνύεται πολύ πιο επικίνδυνος από εκείνο το ψυχοπαθές κτήνος που βάζει φωτιά στο δάσος. Είναι το άλλοθι για τα μικρά και μεγάλα εγκλήματα που διαπράττουμε όλοι μας σε βάρος του δάσους. Είναι τα άλλοθι για την αδιαφορία και τον εφησυχασμό μας. Και είναι καιρός να τον συλλάβουμε, πριν να είναι αργά!
Και το όλο πράγμα θ' αποτελούσε μια ακόμη έκφανση της τηλεοπτικής γελοιότητας, αν δεν είχε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Και πρώτα απ’ όλα το μιθριδατισμό, την αύξηση δηλαδή της αντοχής (και της ανοχής μας) απέναντι στα όσα συμβαίνουν, όπου μόνο το τραγικότερο -π.χ. η απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής- μπορεί να ξυπνήσει για λίγα λεπτά το ενδιαφέρον μας. Η επαναλαμβανόμενη κοινοτοπία του «πύρινου εφιάλτη», των «πύρινων φλογών» (λες και υπάρχουν… υγρές φλόγες), βοηθούν στο να συνηθίσουμε την πραγματικότητα, καθώς την τυποποιούν και την απομακρύνουν από εμάς. Το «έκτακτο γεγονός» μετατρέπεται σε αναμενόμενη είδηση· «τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα!». Το ενδιαφέρον σε αδιαφορία.
Δεύτερο και πιο επικίνδυνο αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο περιγράφονται οι πυρκαγιές (αλλά και πολλά άλλα σημαντικά γεγονότα) είναι η συνειδητή ή ασυνείδητη απόκρυψη της αλήθειας. Τρανταχτό παράδειγμα η απόδοση της ευθύνης του 95% των πυρκαγιών σε «εμπρησμούς». Τι κι αν έρευνες επί ερευνών, ανακρίσεις επί ανακρίσεων, απολογισμοί επί απολογισμών επιμένουν ότι το ποσοστό των πραγματικών εμπρησμών δεν ξεπερνά το 10%; Τι κι αν σε αυτό το 10% εκτός από τους οικοπεδοφάγους (κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι υπάρχουν) περιλαμβάνονται εμπρησμοί από αμέλεια, λάθος, ατύχημα, ενέργειες παιδιών, ψυχοπαθών κ.τ.λ.;
Ο «εμπρηστής» με την κουκούλα, το μηχανάκι και τον αναμμένο δαυλό στο χέρι «πουλάει» κι επειδή «πουλάει», έχει γίνει μια αρχετυπική φιγούρα των τελευταίων 40 χρόνων. Ενας άπιαστος μύθος, κάτι σαν τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη, που φαίνεται να βολεύει τους πάντες. Βολεύει το Κράτος και τις κυβερνήσεις, που έχουν αφήσει τα ελληνικά δάση στη μοίρα τους, χωρίς δασολόγιο και κτηματολόγιο, χωρίς μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών, χωρίς δρακόντειους νόμους εναντίον της οικοπεδοποίησης και των αυθαιρέτων. Βολεύει τους Τοπικούς Αρχοντες που, μόνο όταν οι φλόγες «γλείψουν» τα σπίτια των δημοτών (και ψηφοφόρων) τους, αποφασίζουν να ασχοληθούν με τα δάση της περιοχής τους. Βολεύει τους πολίτες-δημότες-ψηφοφόρους, που πετούν τα σκουπίδια τους όπου σταθούν κι όπου βρεθούν, που επισκέπτονται τα δάση μόνο αν διαθέτουν 4Χ4, που 200.000 (!!!) εξ αυτών βρίσκονται στα δικαστήρια με τη Δασική Υπηρεσία, για να αποχαρακτηρίσουν το οικοπεδάκι τους. Βολεύει τη ΔΕΗ, που δεν εκσυγχρονίζει το δίκτυό της και δεν απομακρύνει συστηματικά τα κλαδιά από τα ηλεκτροφόρα καλώδια. Ενίοτε βολεύει και κάποιους πολιτικούς, για να χτυπήσουν την αντίπαλη παράταξη, όπως έγινε πρόσφατα με τις δηλώσεις Γιακουμάτου.
Κι αφού ο «εμπρηστής» μας βολεύει όλους, γιατί να μη βολεύει και τους «σεναριογράφους» των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων, οι οποίοι έχοντας πάρει, στο όνομα της τηλεθέασης, οριστικό διαζύγιο με τη λογική και τη διασταυρωμένη είδηση, «ανακαλύπτουν» παντού εμπρησμούς επιστρατεύοντας αυτόπτες μάρτυρες που είδαν «μια φωτιά εδώ και μία στα εκατό μέτρα»;
Πριν από ένα χρόνο είδα με τα ίδια μου τα μάτια ένα μπουρίνι-«εμπρηστή» ν' ανάβει τουλάχιστον δέκα φωτιές γύρω από τα Νέα Μουδανιά από κεραυνούς, λίγο πριν ξεσπάσει η μεγάλη πυρκαγιά της Κασσάνδρας. Κι όμως, ακόμη και σήμερα κάποιοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι τη φωτιά την έβαλαν εμπρηστές, χωρίς να κατανοούν πως το μέγεθος μιας καταστροφής δε μικραίνει, αν η φωτιά προκλήθηκε από φυσικά αίτια. Αντίθετα, μεγαλώνει όταν το δάσος δεν έχει καθαριστεί, δεν υπάρχουν δρόμοι για να περάσουν τα πυροσβεστικά οχήματα, δε γίνονται έργα που θα διαφυλάξουν τη διαδικασία της φυσικής αναδάσωσης και αναγέννησης της φύσης.
Ισως κάποτε θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ο εικονικός «εμπρηστής» αποδεικνύεται πολύ πιο επικίνδυνος από εκείνο το ψυχοπαθές κτήνος που βάζει φωτιά στο δάσος. Είναι το άλλοθι για τα μικρά και μεγάλα εγκλήματα που διαπράττουμε όλοι μας σε βάρος του δάσους. Είναι τα άλλοθι για την αδιαφορία και τον εφησυχασμό μας. Και είναι καιρός να τον συλλάβουμε, πριν να είναι αργά!
Αν σκεφτείς κιόλας σε δήμο στην Εύβοια μιλούσαν για φωτιά από τη χωματερή, αλλά ο Δήμος επέμενε ότι ευθύνεται εμπρηστής καταλαβαίνουμε τα πάντα. Ειδικά όταν ο εμπρηστής τονώνει το τοπικό αίσθημα και παράλληλα γλιτώνει από μπελάδες μεγάλους μία δημοτική αρχή που παρανομεί διατηρώντας χωματερή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή είναι η μία πλευρά του θέματος, και συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό. Η άλλη είναι αυτή για την οποία γράφει ο Μιχαηλίδης.
ΑπάντησηΔιαγραφήBtw, σύμφωνα με τα δελτία ειδήσεων, σήμερα βρέθηκαν 2 εμπρηστικοί μηχανισμοί στα καμένα της Αχαίας, ενώ ακούστηκε κάτι για μια ηλικιωμένη που έβαλε φωτιά στους συγχωριανούς της για κτηματικές διαφορές! (είχε λέει ξαναπροσπαθήσει ανεπιτυχώς στο παρελθόν).
ΑπάντησηΔιαγραφή