[...]
Στο γράμμα της 16ης Ιουνίου του 1913, ως μέρος της πρότασης γάμου, εμφανίζεται και ένας από τους πιο ακριβόλογους ορισμούς της λογοτεχνικής σκέψης: «Δεν έχω καθόλου μνήμη, ούτε γι΄ αυτά που έχω μάθει, ούτε γι΄ αυτά που έχω διαβάσει, ούτε γι΄ αυτά που έχω βιώσει, ούτε γι΄ αυτά που έχω ακούσει, ούτε γι΄ ανθρώπους, ούτε για γεγονότα, είναι σαν να μην έχω βιώσει τίποτα, σαν να μην έχω μάθει τίποτα, για τα περισσότερα πράγματα γνωρίζω όντως λιγότερα από τα σχολιαρόπαιδα... Δεν μπορώ να σκεφτώ... με άλματα μόνο μπορώ να κατανοήσω μεμονωμένα κάποια πράγματα...
Στην πραγματικότητα ούτε να διηγηθώ δεν μπορώ, σχεδόν ούτε καν να μιλήσω... Το μοναδικό που κατέχω είναι κάποιες δυνάμεις, οι οποίες επικεντρώνονται στη λογοτεχνία σ΄ ένα υπό κανονικές συνθήκες μη αναγνωρίσιμο βάθος».
Όπου μέσα σε μερικές φράσεις του βασανιστικού μονομανούς πάνε περίπατο όλες οι βασικές αρχές της λογοτεχνικής μας κοινοτοπίας: η ψυχολογική ολοκλήρωση των χαρακτήρων, οι βιωματικές εξάρσεις, ακόμη και η καραμέλα της αφηγηματικής δεινότητας. Ο Κάφκα τοποθετεί το κέντρο της λογοτεχνικής ευαισθησίας κάπου αλλού, κάπου έξω από όλα αυτά.
Το πού, θα προσπαθήσει να το εντοπίσει με μερικά από τα συγκλονιστικότερα και σκοτεινότερα δημιουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το έργο του Κάφκα είναι μια από τις μεγαλύτερες πύλες της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Μετά τη «Δίκη» και τον «Πύργο» η λογοτεχνία δεν θα είναι ποτέ πια αυτή που ήταν πριν την κατακτήσουν τα δύο αυτά έργα.
[...]
Στο γράμμα της 16ης Ιουνίου του 1913, ως μέρος της πρότασης γάμου, εμφανίζεται και ένας από τους πιο ακριβόλογους ορισμούς της λογοτεχνικής σκέψης: «Δεν έχω καθόλου μνήμη, ούτε γι΄ αυτά που έχω μάθει, ούτε γι΄ αυτά που έχω διαβάσει, ούτε γι΄ αυτά που έχω βιώσει, ούτε γι΄ αυτά που έχω ακούσει, ούτε γι΄ ανθρώπους, ούτε για γεγονότα, είναι σαν να μην έχω βιώσει τίποτα, σαν να μην έχω μάθει τίποτα, για τα περισσότερα πράγματα γνωρίζω όντως λιγότερα από τα σχολιαρόπαιδα... Δεν μπορώ να σκεφτώ... με άλματα μόνο μπορώ να κατανοήσω μεμονωμένα κάποια πράγματα...
Στην πραγματικότητα ούτε να διηγηθώ δεν μπορώ, σχεδόν ούτε καν να μιλήσω... Το μοναδικό που κατέχω είναι κάποιες δυνάμεις, οι οποίες επικεντρώνονται στη λογοτεχνία σ΄ ένα υπό κανονικές συνθήκες μη αναγνωρίσιμο βάθος».
Όπου μέσα σε μερικές φράσεις του βασανιστικού μονομανούς πάνε περίπατο όλες οι βασικές αρχές της λογοτεχνικής μας κοινοτοπίας: η ψυχολογική ολοκλήρωση των χαρακτήρων, οι βιωματικές εξάρσεις, ακόμη και η καραμέλα της αφηγηματικής δεινότητας. Ο Κάφκα τοποθετεί το κέντρο της λογοτεχνικής ευαισθησίας κάπου αλλού, κάπου έξω από όλα αυτά.
Το πού, θα προσπαθήσει να το εντοπίσει με μερικά από τα συγκλονιστικότερα και σκοτεινότερα δημιουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το έργο του Κάφκα είναι μια από τις μεγαλύτερες πύλες της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Μετά τη «Δίκη» και τον «Πύργο» η λογοτεχνία δεν θα είναι ποτέ πια αυτή που ήταν πριν την κατακτήσουν τα δύο αυτά έργα.
[...]
Μου άρεσαν αυτά που έγραψες και είπα να προσθέσω και εγώ ένα ταπεινό λιθαράκι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιάβασα την “Δίκη” πριν 2 χρόνια, είμαι σίγουρος ότι με ακόμα μια ανάγνωση το νόημα θα είναι ολότελα διαφορετικό. Αν αυτό δεν είναι αθανασία τότε τι είναι?
Κλειστοφοβικος και ιδιαίτερος σε σημείο που ούτε ο ίδιος αναγνώριζε την άξια του.
Πιστεύω ότι η λογοτεχνία πρέπει να είναι τρόπος επιβιώσεις, κάτι σαν ακροβασία με την πλάτη στο κενό. Έκφραση μιας άλλης πραγματικότητας που περιγράφεται με πρώτη ύλη τον συμβολισμό, καλά κριμένη πίσω από μεταλλαγμένες έννοιες και απαλλαγμένη από ονομασίες. Ο Φρόιντ που κατά τα δεδομένα αποτέλεσε ένα σημείο αναφοράς της ερμηνείας τις τέχνης για πολλά χρόνια εντόπιζε την συγγραφική ιδιοφυΐα στην δύναμη του συμβολισμού. Ο καλλιτέχνης είναι παρανοϊκός καθώς αφαιρεί από την πραγματικότητα ένα δυσβάσταχτο κομμάτι, το φέρνει στην σφαίρα της φαντασίας αντιμετωπίζοντας το σαν αληθινό. Έφτασε σε σημείο να πιάσει στην πένα του τον Γκαίτε και τον Ντοστογιέφσκι. Πολλά από τα λεγόμενα του φυσικά θα μπορούσαν να αποτελούν μια όμορφη εξήγηση του φαινομένου της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Έκανε όμως μια τραγική παράληψη, το υποσυνείδητο που εκφράζεται μέσω συμβολισμού είναι η κινητήρια δύναμη του συγγραφέα κατά τον Φρόιντ. Ο Αντόρνο εκνευρισμένος από την αυθάδεια του μεσήλικα νευρολόγου έσπευσε να τονίσει το λάθος που δεν ήταν τίποτε άλλο από το απλό γεγονός ότι το υποσυνείδητο εκφράζεται μέσω του συμβολισμού, όπως προφανώς γίνεται και στον Κάφκα, αλλά η φόρμα του λόγου, η ένωση των ιδεών για την δημιουργία ενός συμπαγούς έργου με αρχή και τέλος είναι και αυτά μέρος του ταλέντου. Μεθοδικότητα, σκληρή δουλειά, διαρκείς άρνηση, πλήρη άγνοια του που βρίσκεσαι και άπειρη μοναξιά. Είναι μοναχικό το σπορ γι αυτό και λίγοι το κάνουν καλά.
Υπάρχουν μερικά βιβλία που θεωρώ χρέος μου να τα ξαναδιαβάζω ανά δεκαετία. Ένα από αυτά είναι η «Δίκη» που ξαναδιαβάζω αυτές τις ημέρες. Και ομολογώ ότι είναι σαν να το διαβάζω για πρώτη φορά. Αλλιώς το διάβασα όταν ήμουν έφηβος (με κούρασε!!!), αλλιώς όταν ήμουν «στρατευμένος» στην ΚΝΕ («είδα» την αντιφασιστική προφητεία), αλλιώς τώρα…
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο ίδιο συμβαίνει και με πολλά άλλα…
Με όλο το σεβασμό στο συγγραφέα, πιστεύω πως οι δηλώσεις των συγγραφέων για το τί συνιστά γραφή ή για το πώς δουλεύουν και πώς αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τη δουλειά τους, πρέπει να εκλαμβάνονται με την ίδια σοβαρότητα που εκλαμβάνονται οι απαντήσεις των υποψηφίων στις ερωτήσεις που τους γίνονται στα καλλιστεία: " Ποιος είναι ο αγαπημένος σου συγγραφέας;" " Ο ΚάφκαΣ" κλπ κλπ κλπ
ΑπάντησηΔιαγραφήΕιλικρινά, δεν κατάλαβα τον συσχετισμό αυτών των δύο περιπτώσεων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠράγματι η Δίκη είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λγοοτεχνίας. Ο μοντέρνος λογοτεχνικός χαρακτήρας του Κάφκα φαντάζει τόσο ξένος και περίεργος με τις ανησυχίες του μπροστά στο μεταμοντέρνο κύμα της καταναλωτικής υποκουλτούρας του σήμερα. Καλή συνέχεια στο διάβασμά σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν συσχετίζω αυτές τις δύο περιπτώσεις. Απλά, λέω ότι δεν ξέρω πόσο σοβαρά πρέπει να εκλαμβάνονται δηλώσεις συγγραφέων ( όχι μόνο του συγκεκριμένου) όταν μιλούν για το έργο τους και τη διαδικασία παραγωγης του. Δατς ωλ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι δηλώσεις του Κάφκα; (Δεν έχω καταλάβει, πραγματικά)(Δε είναι δηλώσεις είναι απόσπασμα επιστολής στην αγαπημένη του) (και πάλι δεν καταλαβαίνω)
ΑπάντησηΔιαγραφήΔήλωση είναι κι αυτό, δήλωση δεν είναι ό,τι ανακοινώνεται στα μήντια. :-) Με αφορμή το απόσπασμα που κάνεις quote λέω ότι οι σκέψεις ( αφού δεν σου αρέσει η λέξη δηλώσεις) των συγγραφέων σχετικά με το έργο τους αλλά και τη συγγραφή εν γένει, δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται τοις μετρητοίς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤώρα μάλιστα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟχι απλώς συμφωνώ μαζί σου αλλά πιστεύω οτι κανενός οι σκέψεις και οι δηλώσεις δεν πρέπει να λαμβάνονται τοις μετρητοίς!!!
Οχι μόνο των συγγραφέων!