Ο Ναυτίλος της μισής μου καρδιάς

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που μαζί τους μεγάλωσα -"και πόνεσα και μάλωσα"- και χώρισαν οι δρόμοι μας και πάλι ξανασμίξαμε με άλλες εικόνες στο στόμα, με άλλες ιδέες στα μάτια, με άλλες λέξεις στα αυτιά μας. Κάποτε έτυχε να ακολουθούμε το ίδιο άστρο. Για νύχτες πολλές. Για χρόνια αμέτρητα. Για αιώνες. Κι όταν είδαμε τι ήταν αυτό που φώτιζε του καταθέσαμε τα πιο ακριβά μας δώρα: τη Νιότη μας.

Βουρκώσαμε όταν το αστέρι έσβησε. Εκεί, την ώρα της υποστολής της σημαίας, όταν άλλος από εμάς υπόγραφε την προσωπική του «Βάρκιζα». Δεν αρνηθήκαμε τίποτα. Απλά αλλάξαμε… Άλλος λίγο, άλλος περισσότερο…

Κανείς μας όμως δεν παράδωσε όλα του τα όπλα και κανείς δεν πρόδωσε τους συντρόφους του…

Σήμερα διαφωνούμε σε πολλά. Όπως στο κείμενο που ακολουθεί. Που εξακολουθεί όμως να με συγκινεί η επιμονή του Στάθη. Επιμονή στο όνειρο. Του καταλογίζω την Νοσταλγία για κάτι που δεν ήλθε ποτέ. Τιμώ την επιμονή του. Επιμονή ενός πραγματικού Πρίγκιπα της Γραφής.

Το τέλος των ψευδαισθήσεων. Επί 30ετίαν ο λαός παρακολουθεί -παρακολούθησε την πρακτική και τη ρητορική των δύο μεγάλων κομμάτων, καθώς εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση- τον δικομματισμό...

Οι ειδικές συνθήκες (μεταπολίτευση, παρουσία του Ανδρέα, οι προσδοκίες απ' την «αλλαγή» στην αρχή κι απ' τον «εκσυγχρονισμό» στη συνέχεια), που καθόρισαν τις βασικές πολιτικές συμπεριφορές, εξέλιπαν.

Για πρώτη φορά απ' το 1974 ο δικομματισμός δεν έχει ούτε (δημαγωγικά) προτάγματα, ούτε άλλοθι (για το ποιος είναι το μικρότερο κακό). Αυτό οι πολίτες το παρατηρούν και κάνουν τις σκέψεις τους, καθώς τον βλέπουν να στέκει γυμνός, αμήχανος κι αναποτελεσματικός.

Το γκρόσο κόλπο του θατσερισμού στην πρώιμη φάση του (δεκαετία του '80) ήταν να μπάσει στο σύστημα τη μεσαία τάξη. Να της επιτρέψει να συμμετάσχει σε μια σχετική κι ελεγχόμενη ανακατανομή του πλούτου διά της (αναβίωσης της) συμμετοχής στην καθημερινή οικονομική δραστηριότητα (πράγμα ενδιαφέρον και πολιτικώς) μέσω των μετοχών και των μερισμάτων - τον λεγόμενο «λαϊκό καπιταλισμό».

Χαράς ευαγγέλια! Οι πλούσιοι στην ξέφρενη πορεία τους προς τον μεγαλύτερο πλουτισμό έσερναν μαζί τους κι ένα σεβαστό μέρος τής (σεβαστής πάντα) μεσαίας τάξης.

Ακόμα και χαμηλότερα στρώματα αυτής της τάξης, που δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν σ' αυτό το πανηγύρι του μονεταρισμού είχαν την ψευδαίσθηση ότι συμμετείχαν.

Και φέρονταν πολιτικά αναλόγως (όπερ και το ζητούμενο).

.....................................................

Το όλον φαινόμενον εκοσμήθη απ' την επανεμφάνιση (κι εν πολλοίς κατίσχυση) των φιλελευθέρων στον πολιτικό και ιδεολογικό τομέα καθώς κι απ' την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού στα οικονομικά.

Σ' αυτό το τοπίο τα ΜΜΕ ανεκάλυψαν την κότα με τα χρυσά αυγά - συνδέθηκαν αμέσως μαζί της και, κυρίως, με τα πίτουρα της κότας... με συγχωρείτε πίττας...

Οι πάντες (σχεδόν) άρχιζαν να εξωραΐζουν τη νέα εποχή, είτε με μπαρούφες (το «τέλος της ιστορίας») είτε με ευσεβείς πόθους (περί την νομοτέλεια της παγκοσμιοποίησης) είτε κλείνοντας τα μάτια στα όσα επεσώρευε η «νέα» οικονομία: τις κρίσεις, τους πολέμους και τη διαρκή διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στον πλούτο και τη φτώχεια· διεθνώς και σε εθνικό επίπεδο.

***

Ταυτοχρόνως, και με την Αριστερά ένεκεν των αμαρτιών της γονατισμένη, οι «νέοι» διανοούμενοι και κυρίως τα ΜΜΕ έπεισαν την εργατική τάξη ότι δεν υπάρχει (!) ή ότι φθίνει και πάντως ότι είναι ηλίθια. Κι ακόμα πιο ηλίθια κι άχρηστα τα συνδικάτα της, τα κόμματά της, η αξιοπρέπειά της. Οι εργάτες έγιναν απασχολήσιμοι και οι εργαζόμενοι «υποκείμενα στην ελεύθερη αγορά εργασίας» - ήγουν ανοχύρωτα σκλαβάκια.

Παράλληλα, κυρίως μέσα απ' την T.V. και τα λάιφ-στάιλ περιοδικά άρχισε να συντελείται ο διαρκής φόνος του πολιτισμού - οι προτάσεις ζωής προς τις λαϊκές τάξεις στο πιο ξέκωλο και πιο ραμολί θεωρήθηκαν εκσυγχρονισμός, (μετα)μοντερνισμός, πολιτική ορθότης, ξεφάντωμα, αντιμαυρίλα.

Το ήσσον (γάμοι ομοφιλόφυλων πεταλούδων) απέκτησε τεράστια βαρύτητα και το ουσιώδες (πολιτισμός της εργασίας) στιγματίσθηκε ως κόλλημα, ξεφτελίστηκε, αφορίσθηκε...

***

Το μοντέλο δούλεψε καλά επί εικοσαετίαν. Μπορεί το τίμημα να ήταν τεράστιο, ροκανίστηκε ο μισός πλανήτης, ο πόλεμος οργίασε, η φτώχεια αφηνίασε, αλλά όσον η μεσαία τάξη τσίμπαγε το ψιχουλάκι της απ' τα πίτουρα της κότας με τα χρυσά αυγά, ας πήγαινε και το παλιάμπελο (με τους αμπελουργούς μέσα).

Κι αίφνης ηκούσθη το πρώτο χριτς...

Οι (νομιμοποιημένοι) πλουτίσαντες στην ξέφρενη προσπάθειά τους για περισσότερον πλούτο άρχισαν να αφήνουν πίσω τους λαχανιασμένα (και χρεωμένα) τα στρώματα της μεσαίας τάξης που είχαν ωφεληθεί έως τώρα απ' τον φόνο.

Μάλιστα άρχισαν να τρώνε κι όσους απ' αυτούς άρχισαν να βραδυπορούν. Σιγά μην οι πλούσιοι ενδιαφέρονταν για τα παρακολουθήματά τους (τα οποία άλλωστε μαζί με τους φτωχούς ήδη είχαν ιδεολογικώς εξοντώσει) - διότι, ως γνωστόν για τη φτώχεια (του) φταίει ο φτωχός.

Κι αίφνης αυτό το 50% της μεσαίας τάξης που κατά 30% έτεινε προς τον πλούτο και το 20% προς τη φτώχεια, άρχισε να γέρνει όλο προς τη φτώχεια. Πάνε οι μετοχές, πάνε οι κότες, πάνε τα μερίσματα, πάνε και τα κακαρίσματα...

Κι όχι μόνον αυτό! η (ανύπαρκτη κατά τα άλλα) εργατική τάξη άρχισε πάλι να διευρύνεται από την προλεταριοποίηση των μικρομεσαίων -σε νέες όμως συνθήκες: με φθηνή πλέον την εργατική δύναμη όσον και διψασμένη για εργασία άνευ όρων- η νέα οικονομία και ο λογιστικός πλούτος πέτυχαν το απολύτως καρκινικό (και για το ίδιο το σύστημα): την επιστροφή του καπιταλισμού στις ρίζες του...

***

Τώρα αρχίζουν να ανησυχούν ελαφρώς ακόμα και οι Τράπεζες. Ορισμένοι ριψοκίνδυνοι καπιταλιστές (σχεδόν μπολσεβίκοι) σκέφτονται ακόμα και να ανακαλέσουν (εκ νεκρών) την κοινωνιολογία να επεξεργαστεί τις στατιστικές...

Τσ τσ τσ! Οποία κατάντια! Στο τέλος θα ανακαλέσουν υπό τα όπλα και τη φιλοσοφία.

ΣΤΑΘΗΣ Σ. 11.Ι.2005 stathis@enet.gr